Word abonnee

Wielrennen

Hennie Kuiper: ‘Ik had van die dagen…’

Paul Raats

Wielrennen

Hennie Kuiper: ‘Ik had van die dagen…’

door: Jasper Boks & Marlies van Cleeff
15 maart 2022
7 tot 12 minuten lezen

Vijftig jaar geleden won hij olympisch goud op de weg. Het was de aftrap van een indrukwekkende wielerloopbaan. Hennie Kuiper pakte drie jaar later de wereldtitel, werd twee keer tweede in de Tour de France en won klassiekers als de Ronde van Vlaanderen en Parijs-Roubaix. We gingen bij de 73-jarige wielerheld langs in zijn eigen museum.

Fietsen, ingelijste wielershirts, bidons, prijzen en krantenartikelen. Het is of de tijd heeft stilgestaan in het wielermuseumpje dat is gewijd aan een van de beste wielrenners die Nederland heeft gekend. De verzameling is uitgestald op de plek waar hij opgroeide: het ouderlijk huis in Denekamp, nabij de Duitse grens.

Het museum staat naast een boerenbedrijf. Koeien en kippen zijn nooit ver weg. Hennie Kuiper woont tegenwoordig 25 kilometer verderop in Enschede, maar elke zondagmorgen fietst hij met vrienden nog door zijn geboortestreek. “Als ik op de fiets zit, komen soms ineens dingen voorbij die jarenlang verborgen hebben gezeten in de grijze massa,” lacht Hennie.

Tekst gaat verder onder de foto

Hennie Kuiper

7 september 1972

Hennie komt solo over de streep in de olympische wegwedstrijd, nadat hij op 29 augustus ook al brons heeft gewonnen op de ploegentijdrit. De 23-jarige Hennie pakt het goud een dag na de uitspraak van IOC-voorzitter Avery Brundage dat ‘the Games must go on’. In de nacht van 4 op 5 september hadden acht terroristen van de Palestijnse terreurorganisatie Zwarte September elf leden van de Israëlische ploeg gegijzeld. Bij de gijzeling en een mislukte bevrijdingsactie op militair vliegveld Fürstenfeldbruck vonden alle gegijzelde Israëliërs de dood.

“Heb jij het gehoord?’ werd ’s ochtends aan mij gevraagd. Ik had niets gehoord, was een heel goede slaper. Toen hoorde ik van de gijzeling. Met de andere renners liepen we niet veel later door het olympisch dorp en daar zagen we van afstand de gijzelnemers staan met hun geweren onder de arm. Ze hadden hun gezichten afgeschermd met een doek. We zeiden tegen elkaar: ‘Jongens, doorlopen naar de eetzaal.’ Wij gingen daarna trainen en toen we terugkwamen was het olympisch dorp een vesting geworden met soldaten en tanks.

Wij wisten op dat moment niet wat de mensen in Nederland hoorden via de nieuwsdiensten. Pas later vernamen we dat bij de gijzelingsactie meteen al twee Israëliërs waren doodgeschoten. En het grootste drama vond daarna natuurlijk plaats op het vliegveld. Na die mislukte bevrijdingsactie werd er vergaderd. En toen kwam die uitspraak van Brundage. Die voel ik nog door heel mijn lichaam. Wij wilden op dat moment graag dat de Spelen doorgingen, hadden ernaar toegeleefd. Ik was jong, politiek stond nog zo ver van mij af. Nu op mijn 73ste, als vader en opa, sta ik heel anders in het leven. En ja, de schaduw van wat er is gebeurd, hangt wel over mijn gouden medaille.”

Kon je je afsluiten voor wat er was gebeurd?
“Je stopt het ergens weg. Ik weet niet hoe dat werkt… Maar het lukte me om me te focussen op de wedstrijd. Kijk, ik zag de Olympische Spelen in Mexico op tv in 1968. Daar wilde ik ook aan meedoen, dat was mijn droom. Toen ik naar München mocht, was dat was voor mij al een zege op zich. In de voorlaatste van acht ronden ben ik gedemarreerd. Alle registers open. En dan alleen aankomen. Fantastisch. Ik stak één hand in de lucht toen ik over de meet kwam.

‘Dat was nogal wat, bij Peter Post vertrekken. Post en ik waren karakters die niet bij elkaar pasten’

Dat deed ik drie jaar later ook toen ik wereldkampioen werd. De blijdschap zat bij mij vanbinnen. Mijn ouders hebben mij geleerd: je hoeft je niets te verbeelden, blijf maar met beide benen op de grond staan. Pas op latere leeftijd kon ik mijn vreugde beter uiten, kon ik ook beide handen opsteken bij een overwinning. Maar toen… Ik heb weleens gezegd: van buiten lijk ik een rustig kabbelend beekje, maar vanbinnen ben ik een woeste rivier of een orkaan. Wat in München ook meespeelde op die dag dat ik won, was uiteraard de aanslag. De sfeer was ook heel bedompt.”

Het Nederlands Olympisch Comité liet na de uitspraak van Brundage aan de sporters de keuze of ze wilden blijven. Jij bleef. Werd je met de nek aangekeken na terugkomst in Nederland?
“Onze coach zei: ‘Jullie moeten zelf beslissen. Je mag naar huis…’ Aan de manier waarop het werd gezegd, begreep ik dat ze liever hadden dat we bleven. Sommige sporters zijn wel naar huis gegaan. Toen ik in Nederland kwam… De mensen om mij heen, familie, de wielerclub, waren dolblij. Maar er waren ook reacties… Soms kreeg ik het gevoel dat ze bijna met een boog om me heen liepen. Zo van: wat moeten we daarmee? Ik had iets bijzonders gepresteerd, jammer dat dat ondersneeuwde, maar ik snapte de reacties van sommigen ook. Het was niet niks wat er was gebeurd.”

Judoka Wim Ruska, die twee keer goud won in 1972, liet later weten dat hij zich een vergeten kampioen voelde. Herken jij dat?
“Nee. Voor Wim Ruska was het de kroon op zijn carrière. Ik was amateur, moest nog prof worden. Bij mij begon het pas.”

Wat veranderde er in jouw leven door die gouden olympische medaille?
“Best weinig. Ik werd geëerd door mijn wielerclub in Oldenzaal en tijdens een bijeenkomst van de KNWU aan het einde van het jaar. Na de Spelen ging ik gewoon terug naar het metaalbedrijf waar ik werkte. Ik had mijn mts-diploma werktuigbouwkunde, bij dat bedrijf kon ik onbetaald verlof krijgen als ik moest fietsen. Natuurlijk wilde ik prof worden na de Spelen, maar dan moest ik wel de kans krijgen. Ploegleider Herman Krott ging er voor mij achteraan, in december kreeg in een profcontract. Vanaf 1 januari 1973 was ik prof.”

Dus na terugkomst uit München ging je met een gouden medaille om de nek de fabriek in?
Lachend: “Ja, wij stonden in die tijd niet bij de koningin op het bordes.”

Je bent nog altijd de enige Nederlandse olympisch kampioen op de weg bij de mannen…
“Ik heb niet heel veel wedstrijden gewonnen, maar als ik won waren het wel voltreffers. Ik kon ergens maanden naartoe leven, dat was mijn kracht.”

Helden Magazine 61

Het eerste gedeelte van het verhaal van Hennie Kuiper komt voort uit Helden Magazine 61. In deze editie wordt er stil gestaan bij Johan Cruijff. Cruijff zou op 25 april 75 zijn geworden. Barbara en Frits Barend reisden naar Barcelona voor een bijzonder gesprek met Jordi Cruijff over zijn vader.

In Helden Magazine 61 lees je een uitgebreid interview met Kiki Bertens en Marit Bouwmeester. De mama’s in spé behoren tot de succesvolste sportvrouwen die Nederland ooit heeft gehad en staan nu voor een nieuwe uitdaging in hun leven. Ook spraken we Justin Bijlow en zijn vriendin, zij verwachten in juni hun eerste kindje. Het gaat de keeper van Feyenoord en Oranje voor de wind. Daarnaast is Jurriën Timber onomstreden in de verdediging bij Ajax en Oranje. Een gesprek over zijn moeder, tweelingbroer Quinten, Curaçao en Louis van Gaal.

Ook spraken we met Emma Oosterwegel over haar geheim, hoort Tallon Griekspoor er nu echt bij én behoort Sebastian Langeveld tot de beste Nederlandse klassiekerrenners van het peleton. Joey & Henk Veerman zijn oud-teamgenoten, vrienden en plaatsgenoten. De Volendammers gingen het gesprek aan over onder meer hun vriendschap en transfers. Bovendien een bijzonder interview met Stig Broeckx, de oud-wielrenner lag maandenlang in diepe coma en was gedoemd een kasplantje te worden, maar stond letterlijk weer op.

Verder was Gijs van Lennep een succesvolle autocoureur in de jaren zestig en zeventig. Reist Youri Zoon al negentien jaar als kitesurfer de wereld over en gaat nu een nieuwe uitdaging in zijn leven aan: de triatlon. Blikten we terug met Matthijs Büchli en Laurine van Riessen op de Spelen in Tokio. Victoria Koblenko trekt een sprintje met 400 meterloper Liemarvin Bonevacia én Jill Roord staat in de ‘Leeuwinnen in het Rijks’ stil bij David Leeuw met zijn gezin.

Wil je het hele nummer lezen? Bestel Helden Magazine 61 via onze webshop. Geen inspirerende sportverhalen missen van onze Nederlandse sporthelden? Kies het abonnement dat bij jou past en word abonnee.

Delen: