Kira Toussaint is de vaandeldrager van het Nederlandse vrouwenzwemmen. Ze heeft een bewogen tijd achter de rug. Een gepland huwelijk ging niet door en ze vertrok naar Amerika. In aanloop naar de EK langebaan in Rome (11-17 augustus) doet de 28-jarige zwemster haar verhaal.

Poedel Binky huppelt vrolijk achter Kira Toussaint aan als ze het terras van Tent 6 oploopt op het strand van Zandvoort. Ze heeft haar hond in Nederland achter moeten laten toen ze eind april van de ene op de andere dag besloot in Knoxville te gaan trainen, in het zwembad waar ze van 2015 tot en met 2017 ook al zwom. “Ik had Binky heel graag meegenomen, maar dat kon niet doordat mijn huisgenoot in Amerika een hond had die niet goed gaat met andere honden. Toen ik in Amerika zat, verbleef Binky bij de ouders van mijn ex.”

Geen huwelijk

Er is de laatste tijd niet alleen op sportief gebied veel gebeurd met Kira. Twee jaar geleden vertelde ze vrolijk over het huwelijksaanzoek dat haar vriend, waterpoloër Jesse Koopman, haar op 4 augustus 2019 had gedaan op de Malediven. Dezelfde dag waarop haar moeder Jolanda de Rover in 1984 olympisch kampioen werd op de 200 meter rugslag.

“Destijds dacht ik dat ik ging trouwen, ja,” zegt Kira, “maar het ging al een tijdje niet goed tussen ons. Uiteindelijk ging het een maand voor de Spelen van vorig jaar uit. Het was zeker geen licht besluit. We hadden al aan iedereen kenbaar gemaakt dat we zouden trouwen, dat zorgde ervoor dat ik nog langer wikte en woog. Achteraf had ik misschien eerder voor mezelf moeten kiezen. Zeker met het oog op de Spelen.” Kira haalde in Tokio de finale op de 100 meter rugslag, waarin ze zevende werd. Met de estafetteploeg werd ze vierde op de 4×100 meter vrije slag en zesde op de 4×100 meter mixed wisselslag.

“Mijn coach Mark Faber voerde een maand voor de Spelen een gesprek met me, zei dat het vijf voor twaalf was. Hij zag dat de problemen in mijn relatie doorwerkten op mijn zwemmen. Hij had gelijk, het heeft invloed gehad op mijn voorbereiding op de Spelen. Als thuis alles goed was gegaan, had ik in Tokio harder gezwommen, dat durf ik wel te stellen. Desondanks zwom ik goed in Tokio, ik bleef in de olympische finale op de 100 rug een halve seconde verwijderd van mijn beste tijd ooit. Maar ja, de onrust verstoorde wel het trainingsproces. Als ik de lijn had door kunnen trekken van voor de relatieproblemen, dan was de kans best groot geweest dat ik in Tokio mijn persoonlijk record had kunnen verbeteren.”

Toen Kira de beslissing had genomen om na vier jaar de relatie te verbreken, voelde ze in eerste instantie opluchting. Bij de EK kortebaan won ze goud op de 50, 100 en 200 meter rug. Ook pakte ze de Europese titel met de estafetteploeg op de 4×50 meter wisselslag en zilver op de 4×50 meter vrije slag. “Dat ik na de Spelen zo goed zwom, sterkte mij in de gedachte dat ik in Tokio nog veel beter voor de dag had kunnen komen.”

Buiten het zwembad moest er ondertussen nog veel afgehandeld worden. “De nasleep was niet makkelijk. Jesse en ik hadden ook een huis samen. En Binky. Jesse woont momenteel in het buitenland, speelt voor een Griekse club. Hij heeft onze hond afgelopen jaar nauwelijks gezien. Er moeten dingen geregeld worden voor de hond. Als ik op reis moet, gaat Binky naar de ouders van Jesse. En we hadden contact over ons huis. Uiteindelijk heb ik het huis gekocht en staat het op mijn naam.”

Back to the States

Kira besloot midden in de voorbereiding op de WK langebaan in Boedapest terug te keren naar Amerika, daar waar ze vier jaar lang studie combineerde met zwemmen. Ze werkt sinds begin mei weer samen met coach Matt Kredich. Het gevoel dat ze het niet meer helemaal naar haar zin had in Amsterdam, waar ze de afgelopen jaren trainde, bekroop haar al een tijdje.

Het gevoel werd aangewakkerd tijdens de International Swimming League, een competitie waarin zwemmers van verschillende nationaliteiten een team vormen. Kira deed daar vorig jaar ook aan mee. “Ik merkte toen weer hoe leuk ik het vind om met een groep zwemsters hetzelfde doel te hebben, om samen ergens naartoe te werken. Als ik na een wedstrijd terugkeerde naar Amsterdam om te trainen, merkte ik hoe klein mijn eigen trainingsgroep was. In die groep deed iedereen ook nog eens heel erg zijn eigen ding en ik miste een beetje de connectie.

Ik heb het er vaak met mijn coach Mark, met wie ik wel een heel goede klik had, over gehad wat we eraan konden doen. Ik vertelde hem dat ik het plezier in het dagelijks trainen begon te missen. En ik merkte dat de situatie in Amsterdam invloed kreeg op mijn prestaties. In april haalde ik wel de WK-limieten bij het kwalificatietoernooi, maar mijn tijden waren niet super. Ik zat ver verwijderd van het niveau van een jaar eerder. Mark zag dat en zei: ‘Misschien is het goed om ergens anders te gaan kijken.’ Ik vond het goed dat hij dat aangaf. De keuze om naar Amerika te gaan was ineens heel makkelijk.”

Ze pakte de telefoon en belde Kredich, met wie ze contact was blijven houden na haar vertrek uit Knoxville. Hij was haar klankbord, geregeld vroeg ze hem om advies. “Ik ben eigenlijk veel te sociaal, vind het heel moeilijk om mensen teleur te stellen. Die hardheid waarvan mensen zeggen dat je die nodig hebt als topsporter, die heb ik in elk geval niet. Het vreselijk moeilijk om ‘nee’ te zeggen of om duidelijk voor mezelf te kiezen. Ik was best trots op mezelf dat ik zo snel de knoop doorhakte om naar Amerika te gaan en ben blij dat ik dat sneller heb aangepakt dan de problemen in mijn relatie.

Ik stuurde Matt een appje met de vraag of ik hem kon bellen over de mogelijkheid om weer bij hem te komen trainen. Hij antwoordde: ‘Sure! What about now?’ Binnen tien minuten waren we al plannen aan het maken. Hij stuurde ook meteen een bericht naar iedereen die daar trainde met de vraag of iemand nog een slaapplaats beschikbaar had. Een meisje met wie ik eerder had getraind, liet meteen weten dat ik bij haar terecht kon. Alles was binnen de kortste keren geregeld.”

Op 30 april ging ze back to the States. Ze wijst naar de metalen ring om haar wijsvinger. De ring bevat een sensor die de hartslag van Kira meet en haar rustpols bijhoudt. “Sindsdien zijn al mijn data verbeterd. Als je de waarden bekijkt van het half jaar voor mijn vertrek naar Amerika dan kun je concluderen dat ik chronische stress heb gehad. Ik vond in Knoxville meteen het plezier weer terug.”

‘Als je de waarden bekijkt van het half jaar voor mijn vertrek naar Amerika dan kun je concluderen dat ik chronische stress heb gehad’

Veel reacties van haar trainingsgenoten in Amsterdam kreeg ze niet na haar plotselinge vertrek. “Ik sprak hen pas weer vlak voor de WK langebaan in Boedapest in juni. Ik heb met iedereen prima contact, hoor, maar we zijn niet allemaal beste vrienden. Een paar waren er heel blij om me weer te zien, maar er zijn er ook een paar die het niets uitmaakt dat ik ben vertrokken. Vind ik ook prima.”

Ze is gelukkig in Amerika. “Door de fijne groep mensen die ik daar om me heen heb. Maar Tennessee is niet de staat waar ik voor altijd wil blijven wonen. Ik leef daar in een erg Republikeinse omgeving. Toen ik daar in 2016 woonde, waren er in het centrum van Knoxville demonstraties tegen het homohuwelijk. Het verschil tussen wit en zwart is daar ook duidelijk zichtbaar. Zwarte mensen worden daar nog zichtbaar achtergesteld. De ondankbare klusjes worden daar bijna altijd door zwarten gedaan.

Toen ik daar verbleef, had ik veel contact met een schoonspringer die homo is en zwart. Hij komt uit Tennessee en heeft mij verteld hoe het voor hem was om in die omgeving op te groeien; nou, dat was niet fijn. Tennessee is ook fel tegen abortus. Sinds 24 juli is Tennessee zelfs de strengste staat qua abortuswetgeving, abortus is er zelfs bij verkrachting en incest verboden. Mensen zijn ook heel religieus. De vriendinnen die ik daar heb, gaan elk weekend naar de kerk, maar vallen mij daar verder niet mee lastig. Er zijn ook veel gelovige mensen die mij aanspreken en vertellen hoe ik mijn leven moet leiden. Daar ben ik niet zo van. Ik vind het interessant om erover te leren, zolang mensen mijn atheïsme ook respecteren.”

Ook nu ze in Amerika traint, blijft ze intensief contact houden met Mark Faber. “Tijdens het WK was Mark gewoon verantwoordelijk voor mijn coaching.” Faber is immers ook de bondscoach. “Zijn doel is om alle Nederlandse zwemmers zo hard mogelijk te laten zwemmen. Als dat betekent dat iemand daarvoor naar Amerika moet, dan voelt hij dat niet als een persoonlijke nederlaag. Helemaal niet zelfs.

Als Mark niet had geopperd om naar een nieuwe trainingssituatie te zoeken, dan had ik het veel moeilijker gevonden om dat besluit te nemen, dan had ik die beslissing nog wel een tijdje uitgesteld. Toen ik weer in Amerika kwam, dacht ik bij elke technische aanwijzing of bij elke training: wat zou Mark hiervan denken? We hebben heel intensief samengewerkt, Mark heeft veel invloed gehad op de manier hoe ik dacht en keuzes maakte. Ik merk nu dat ik zelfstandiger word, dat ik zelf keuzes maak.

Bewogen carrière

Kira heeft er op haar 28ste al een bewogen zwemcarrière opzitten. Als tiener was de aandacht meteen al op haar gericht als ze het zwembad binnenliep. Ze is immers de dochter van Jolanda de Rover, winnares van olympisch goud op de 200 rug en brons op de 100 meter rugslag tijdens de Spelen van 1984 in Los Angeles.

“Met de vergelijking met mijn moeder kan ik inmiddels wel goed omgaan, hoor. Dat wat mijn moeder heeft gepresteerd, zat mij vroeger best wel in de weg. Ik hoorde zo vaak als ik ergens kwam: ‘Jij gaat zeker je moeder achterna?’ Als ik aan een wedstrijd meedeed, dachten mensen meteen dat ik wel even zou winnen omdat ik ‘de dochter van’ was. Dan dacht ik: natuurlijk wil ik presteren wat mijn moeder heeft gepresteerd, maar hallo, zij is olympisch kampioen. Die druk ervoer ik wel. En dan koos ik ook nog eens, net als mijn moeder, voor de rugslag… Ik heb lang getwijfeld of ik wel echt voor het zwemmen wilde gaan. Ik vond ook heel veel andere dingen leuk, daarnaast had ik heel sterk het gevoel dat ik mijn eigen pad wilde bewandelen.”

‘Dat wat mijn moeder heeft gepresteerd, zat mij vroeger best wel in de weg. Ik hoorde zo vaak als ik ergens kwam: ‘jij gaat zeker je moeder achterna?”

Je zou denken dat ze geregeld spart met haar moeder over haar carrière. “Natuurlijk klop ik bij mijn moeder aan, zij weet immers wat het is om topzwemster te zijn. Maar tegelijkertijd zijn we heel erg verschillend. Zij is erg introvert en ik juist extravert. Mijn moeder is meer van het volgen van de gebaande paden, terwijl ik dingen juist vaak anders wil doen. Zij is heel succesvol geweest met een aanpak die voor haar werkte. Ik zit anders in elkaar. Als ik met een plan kom, dan zegt zij snel: ‘Ik weet het niet, kun je dat niet aan je coach vragen?’

Ander advies win ik in bij mijn vriendinnen of oom en tante, omdat zij misschien meer openstaan voor de wilde plannen en ideeën die ik geregeld heb. Ik weet niet waar die spontane acties en wilde plannen vandaan komen bij mij. Mijn vader denkt ook altijd heel lang na voordat hij iets gaat doen. Ik meestal niet. Ik ben ook heel goed in eigenwijs zijn, door al het advies dat ik heb gekregen niet op te volgen.”

Op haar twintigste koos ze er dus voor om in het diepe te springen. Ze besloot vier jaar lang studie en zwemmen te combineren in Amerika. “Ik heb ook echt een studententijd gehad in Amerika. Met een geleend identiteitsbewijs kwam ik de kroeg in, omdat ik nog geen 21 was. De opvatting is dat je als topsporter oogkleppen op moet hebben, anders kun je niet de top bereiken. Nou, daar was ik toen nog niet klaar voor.

Voor mijn gevoel ben ik pas in januari 2018, nadat ik terugkwam uit Amerika, professioneel gaan zwemmen. Voor die tijd zat er zoveel onrust in mij. Daarnaast heb ik mezelf tot die tijd nooit gezien als een heel talentvolle zwemmer, ik geloofde niet dat ik heel goed zou kunnen worden. Als je denkt dat je niet heel goed zal worden, dan word je het ook niet. Toen ik bij Mark ging trainen, gingen mijn tijden en prestaties ineens met sprongen vooruit. Ik zag toen in dat ik veel meer kon dan dat ik dacht. Ik ben dus echt wel een laatbloeier. Die dopingaffaire is ook een belangrijk omslagpunt geweest.”

In december 2018, vlak voor de WK kortebaan in China, kreeg ze een mail van de FINA, de internationale zwembond. Daarin stond dat ze een paar weken eerder bij een World Cup-wedstrijd positief was getest. In haar lichaam was een minieme hoeveelheid tulobuterol aangetroffen en dat middel staat op de dopinglijst. Een paar maanden lang leefde Kira in grote onzekerheid. Half maart kwam het bevrijdende bericht. Er was een fout gemaakt tijdens de dopingtest.

De verwarring was ontstaan door de toegestane medicatie van Kira. De chemische structuur van het middel lijkt erg op dat van tulobuterol. “Mark is heel belangrijk voor me geweest toen ik met die dopingbeschuldiging zat, heeft me overal mee geholpen. Toen mijn naam gezuiverd was, dacht ik: ik ga nu eerst alles uit het zwemmen halen, alle andere dingen die ik nog wil doen, kunnen later ook.

Vanaf dat moment ben ik mijn sport veel serieuzer aan gaan pakken. Ik heb sindsdien verschillende keren aangetoond dat ik heel hard kan zwemmen. Ik was vorig jaar bij de EK kortebaan zo goed en fit, pakte drie keer goud op mijn individuele afstanden.”
Haar vorm kon ze niet doortrekken naar de WK kortebaan in Abu Dhabi in december 2021. Vlak ervoor werd ze ziek.

“Er lagen voor mij ook nog veel emoties op dat WK. Bij de vorige WK kortebaan kon ik niet meedoen, vlak ervoor werd ik positief getest. We kwamen ’s avonds laat aan in Abu Dhabi. Ik kon niet slapen, keek op m’n telefoon en zag een mailtje van de FINA dat ik weer een positieve dopingtest had… Ik heb een medische verklaring, krijg wel vaker een mailtje dat ik positief ben getest en dan staat er meteen bij dat ik een medische uitzondering ben.

‘Mijn doel voor dit jaar was: rust vinden. Die rust ontbrak in aanloop naar de Spelen van vorig jaar’

Wat er precies in mijn lichaam gebeurt, waardoor ik af en toe positief test, is privé. Maar dat het bij de WK kortebaan precies zo ging als een paar jaar eerder in China, zorgde voor paniek. Terwijl er eigenlijk niets aan de hand was voor mij. Onbewust heb ik door de voorgeschiedenis mezelf veel druk opgelegd. Als je dan ook nog eens ziek bent geweest, dan is het niet zo vreemd dat ik m’n oude niveau niet haalde. Ik heb nog wel de finale van de 100 rug gehaald. Ik zwom daarin de perfecte race en werd vierde. Baalde dat ik niet helemaal fit was, anders had ik iets heel moois laten zien. Ik zwom die finale echt met mijn laatste krachten, daarna had ik echt geen energie meer.”

Vorig jaar april zwom ze in Eindhoven haar langebaanrecords op de 50 rug (27,10; Europees record), 100 rug (58,65; Nederlands record) en 200 rug (2.10,02). “Ik ben nog lang niet uitgeleerd. In Amerika ben ik weer allemaal nieuwe dingen aan het leren. Echt, ik kan nog veel harder. Ik denk de laatste tijd geregeld: waarom heb ik dingen niet eerder gedaan? Ook weer wat betreft de stap naar Amerika. Dat besluit had ik veel eerder kunnen nemen. Ik deed het niet om de goede vrede te bewaren.”

Klaverjasles

Kira geldt nu als de vaandeldrager van het Nederlandse vrouwenzwemmen. Tot vorig jaar was die rol toebedeeld aan Ranomi Kromowidjojo en Femke Heemskerk, maar zij zwaaiden vorig jaar allebei af. “Ik vind het jammer dat Femke en Ranomi zijn gestopt. Zeker met Ranomi ben ik de laatste jaren heel intensief opgetrokken. We wonnen op de gemengde estafette op de 4×50 meter wisselslag goud bij de WK kortebaan. Ik vond het zo mooi dat ik die estafette zwom met Ranomi. Ze had niet verteld dat het haar laatste toernooi was, maar ik voelde het aan alles. Haar ouders en broer zaten op de tribune. Ik merkte dat ze extra aan het genieten was. Dat ik op haar laatste toernooi goud won met haar, vond ik echt heel erg vet.”

We trokken de laatste jaren ook veel met elkaar op naast het zwembad. Zeker als we met de nationale ploeg op reis gingen. Ranomi en ik zijn allebei van de spelletjes. Ik heb in 2018, in het trainingskamp in Hongarije voor de EK in Glasgow, zo’n beetje de hele Nederlandse zwemploeg klaverjasles gegeven. Ranomi heeft het toen ook geleerd. Op trainingskampen gingen we sindsdien vaak klaverjassen, dan namen Ranomi en ik het vaak op tegen Jan, de fysiotherapeut, en Mark. De zwemmers die ik in 2018 heb leren klaverjassen zijn nu zo’n beetje allemaal gestopt. Het is dus tijd voor een nieuwe cursus.”

Dat er nu extra op haar gelet gaat worden, vindt ze niet erg. Al is voor haar 2022 vooral een jaar om de omstandigheden te creëren waardoor ze op de Spelen in Parijs, over twee jaar, het beste uit zichzelf kan halen. “Mijn doel voor dit jaar was: rust vinden. Die rust ontbrak in aanloop naar de Spelen van vorig jaar. Toen ik het besluit had genomen over mijn relatie, zorgde dat privé voor rust. Als zwemster moest ik nog een ingrijpend besluit nemen.

In Amerika hoop en denk ik die rust gevonden te hebben. Ik heb besloten in Tennessee te blijven tot de Spelen. Ik heb alles al geregeld om daar twee jaar lang alles op alles te kunnen zetten. Mark staat er ook achter, de KNZB helpt mij in mijn traject naar Parijs, ook al vindt dat plaats in Amerika. Het goede van de lastige achterliggende periode is: ik durf eindelijk echt voor mezelf te kiezen.”

De WK langebaan in Boedapest kwam te snel na haar overstap naar Amerika. Desondanks haalde ze de finales op 50, 100 en 200 meter rugslag en twee estafettes. Kira ging met brons naar huis op de 4×100 meter gemengd wisselestafette. “Ik was heel tevreden met mijn prestaties omdat ik niet had verwacht dat ik nu al finales zou halen zo kort na mijn overstap.”

Bij de EK langebaan in Rome, van 11 tot en met 17 augustus, verwacht ze meer van zichzelf. “Mijn doel is om mijn Europese titel op de 50 rug te prolongeren en een medaille te pakken op de 100 meter rugslag.” Over haar doelen is ze duidelijk. Een olympische medaille in Parijs en een individuele medaille op de WK. “Ik denk dat ik dat kan. Ik denk ook niet dat ik daar te oud voor ben.”

Helden Magazine 63

Het verhaal van Kira Toussaint komt voort uit Helden Magazine 63. We duiken in de slipstream van Max Verstappen. Sportief directeur Jan Lammers bespreekt zijn mooiste momenten op het circuit en Atze Kerkhof weet hoe het is om teamgenoot van Max te zijn.

In deze editie lees je een uitgebreid interview met de vrouwen in het leven van Abdelhak Nouri. Voor het eerst vertellen zijn moeder, zussen, schoonzussen en tante hun aangrijpende verhaal. Ook spraken we met een van de nieuwe boegbeelden van het vrouwenvolleybal: Nika Daalderop en maakt Davy Klaassen zich op voor een nieuw seizoen bij Ajax én een WK.

Marcus Pedersen en Noor Omrani delen naast hun liefde voor de bal ook een hoofdkussen. Zijn broers Jens en Melle van ’t Wout klaar om de shorttrack wereld te veroveren. Jordan Teze speelde zich vorig jaar definitief in de kijker, Koen Bouwman won twee etappes en het bergklassement in de Giro én Ronald de Boer blikt terug op de Champions League-finale van 1995.

Verder is Riemer van der Velde oud-voorzitter van sc Heerenveen. Een gesprek over onder meer de ontwikkelingen van zijn club en Abe Lenstra. Timothy Beck haalde als estafetteloper de Zomerspelen en was vlaggendrager bij de Winterspelen in 2010 én Victoria Koblenko spreekt met judoka Michael Korrel over zijn kwetsbare kant in aanloop naar het WK.

Wil je het hele nummer lezen? Bestel Helden Magazine 63 via onze webshop. Geen inspirerende sportverhalen missen van onze Nederlandse sporthelden? Kies het abonnement dat bij jou past en word abonnee.