Wonderen en ontsnappingen

24 maart 2013

Het Nederlands elftal deed voor het eerst internationaal van zich spreken door het onverslaanbaar geachte Engeland te verslaan, vandaag 102 jaar geleden. Nederland won daarna vaker op legendarische wijze van de Engelsen.

Het Wonder van Houtrust, zo ging de wedstrijd van 24 maart 2013 de geschiedenis in. In Den Haag mocht het Nederlands elftal het opnemen tegen het Engels amateurelftal. ‘Mocht’, want het was bijna een eer om tegen de Engelsen te spelen. Engeland was al jaren toonaangevend in het voetbal en verloor zelden. In eerdere wedstrijden ging Oranje er steevast aan, met uitslagen als 12-2 en 9-1 waren de Nederlandse amateurs duidelijk een flinke maat te klein. De verwachting was dat Nederland, dat een jaar eerder brons had gewonnen op de Spelen, er opnieuw niet aan te pas zou komen.

Oranje trad aan met Henri de Groot, de aanvaller van Sparta ging echter door het leven als Huug de Groot, een verwijzing naar Hugo de Groot, de beroemde rechtsgeleerde en schrijver uit de zeventiende eeuw. Huug werd gevreesd om zijn afstandsschoten, hij dankte er een andere bijnaam aan: het Sparta-Kanon. Als de bal voor zijn voeten kwam, klonk het vanaf de tribune vaak: ‘Huuuuuug!’

'Nederland had gestunt, voor het eerst had het Nederlands elftal echt naam gemaakt'

Tegen de Engelsen kreeg De Groot de bal in de eerste helft voor zijn voeten en hij deed wat hij zo vaak deed: uithalen. Nog voor rust maakte de Engelsen 1-1. Na rust kreeg Oranje een vrije trap. Het Kanon ging weer achter de bal staan. Zijn schot ging door de muur, werd aangeraakt, maar verdween in het doel. De Britse bestorming leverde geen doelpunten meer op. Na het eindsignaal bestormde het publiek het veld. Nederland had gestunt, voor het eerst had het Nederlands elftal echt naam gemaakt.

Nederland won daarna nog enkele legendarische duels van Engeland.

Op 9 februari 1977 speelde het Nederlands elftal een oefenwedstrijd tegen Engeland, met onder andere Trevor Brooking, Trevor Francis en Kevin Keegan, op Wembley. Nederland had de wereld versteld doen staan tijdens het WK van 1974 in Duitsland, maar de jaren daarna speelde de vice-wereldkampioen niet meer zo goed. Uitgerekend op Wembley liet Oranje weer oogstrelend voetbal zien.

'Eerst werden de 90.000 toeschouwers op de tribune stil, nog voor de rust lieten de Engelsen hun waardering voor het spel van Oranje blijken door een staande ovatie te geven'

In de basis was een plekje vrijgemaakt voor NEC-speler Jan Peters. De wisselwerking tussen Peters en Johan Cruijff was uitstekend. Peters dook voortdurend in de gaten die zwervende centrumspits Cruijff trok. Peters kreeg in de 28ste en 36ste minuut de bal aangespeeld op de rand en van het strafschopgebied en rondde twee keer af met een schot in de linkerbenedenhoek.

Eerst werden de 90.000 toeschouwers op de tribune stil, nog voor de rust lieten de Engelsen hun waardering voor het spel van Oranje blijken door een staande ovatie te geven. Nederland won met 2-0 en de manier waarop maakte enorme indruk. Slechts één keer eerder was Engeland op het heilige gras zo weggespeeld, in 1953 won Hongarije er met 6-3.

Na de wedstrijd werd Oranje gebombardeerd tot favoriet voor de wereldtitel in 1978. Maar Peters, die aan de wedstrijd op Wembley een transfer naar AZ overhield, en Cruijff zouden nooit meer samenspelen. Oranje werd tweede op het WK, maar Cruijff had bedankt. Ook Peters zat thuis, hij wilde bij zijn zwangere vrouw zijn.

Düsseldorf, 15 juni 1988. ‘Aanvalluh’ werd er geroepen door de oranjegekleurde menigte op de tribune. Na de met 1-0 verloren openingswedstrijd van het EK in Duitsland, kreeg in het tweede duel Marco van Basten een basisplaats. Door een blessure en operatie had hij een groot deel van zijn seizoen bij AC Milan gemist en in het eerste duel besloot bondscoach Rinus Michels daarom John Bosman een basisplaats te geven. In het tweede duel kwam Van Basten met nummer 12 in het elftal tegen de Engelsen.

'De Engelsen waren door de nederlaag uitgeschakeld, Oranje marcheerde door naar de titel'

Engeland had volgens de Britse pers het beste elftal sinds 1966, toen het land wereldkampioen werd. Bij het WK van 1986 verloren de Engelsen in de kwartfinale dankzij Maradona en zijn ‘Hand van God’, in 1988 moest het gebeuren. Nadeel voor de Britten was wel dat de ploeg door het Heizeldrama in 1985 al drie jaar was uitgesloten voor Europees voetbal.

Beide teams hadden hun eerste duel verloren en moesten dus winnen. De Engelsen hadden aanvankelijk het beste van het spel. Gary Lineker en Glenn Hoddle raakten de paal. Vlak voor rust kreeg Van Basten de bal, hij draaide langs zijn jonge bewaker Tony Adams heen en scoorde. Na rust drongen de Engelsen aan en Bryan Robson maakte 1-1. Michels besloot Wim Kieft in de brengen voor Gerald Vanenburg. Van Basten profiteerde van de extra ondersteuning – Ruud Gullit speelde ook al in zijn dienst – en scoorde in de 71ste en 75ste minuut. Vlak voor tijd kreeg Van Basten een publiekswissel, Wilbert Suvrijn kwam er voor hem in. De Engelsen waren door de nederlaag uitgeschakeld, Oranje marcheerde door naar de titel.

Op 13 oktober 1993 moesten Nederland en Engeland in De Kuip uitmaken wie er achter groepswinnaar Noorwegen als tweede uit de poule naar het WK van 1994 in Amerika mocht. Beide landen hadden evenveel punten en dat was vooral te danken aan Jan Wouters. Tijdens de kwalificatiewedstrijd op Wembley had Oranje al snel tegen een 2-0 achterstand aangekeken, door goals van John Barnes en David Platt. Drijvende kracht van dat elftal was Paul Gascoigne. Het was Wouters die met zijn elleboog in een kopduel Gazza, en daarmee de Engelsen, onschadelijk maakte. In de rust moest hij gewisseld worden, met, naar later bleek, een gebroken kaak. Nog een tijd speelde Gascoigne daarna met een masker. Wouters kreeg niet eens een kaart voor zijn actie, gaf een paar minuten later de assist voor de 2-1 van Dennis Bergkamp en zag Peter van Vossen vlak voor tijd de 2-2 maken uit een penalty.

In de ‘do or die-wedstrijd’ scoorde Frank Rijkaard in de eerste helft, maar de goal werd om onduidelijke redenen afgekeurd. Waarschijnlijk hoorde de Duitse scheidsrechter Assenmacher in de rust al dat hij er naast had gezeten, want in de tweede helft floot hij bepaald niet tegen Nederland.

'Extra pijnlijk voor de Engelsen wat dat Koeman, berucht om zijn dodelijke vrije trappen, nog in het veld stond'

In de 57ste minuut ging aanvoerder David Platt op doelman Ed de Goey af. Ronald Koeman trok aan de noodrem. De Engelsen dachten aan een penalty en een rode kaart. Maar Assenmacher legde de bal net buiten het strafschopgebied (wat hij overigens goed had gezien) en gaf slechts geel aan aanvoerder Koeman.

Vijf minuten later werd Wouters neergelegd op de rand van het strafschopgebied. Extra pijnlijk voor de Engelsen was dat Koeman, berucht om zijn dodelijke vrije trappen, nog in het veld stond. De vrije trap kwam in de muur, maar Assenmacher besliste dat de Engelsen te snel inliepen en besloot de vrije trap over te laten nemen. Koeman chipte de bal daarop over de muur en buiten het bereik van keeper David Seaman in de linker bovenhoek. Paul Merson schoot daarna nog een vrije trap op de paal en in de 68ste minuut scoorde Dennis Bergkamp de bevrijdende 2-0.

Nederland mocht dankzij The Great Escape naar het WK, Engeland bleef thuis.