Jens van ’t Wout (22) is het boegbeeld van een nieuwe generatie mannelijke shorttrackers. Victoria Koblenko trok naar Heerenveen om kennis te maken in aanloop naar de WK shorttrack (15-17 maart) in Rotterdam. “Eigenlijk komt het allemaal op hetzelfde neer: ik moet niet te veel denken, maar gewoon doen.”

Tekst gaat verder onder de foto

Een jaar geleden stond je met je broer Melle in Helden. Toen gold je nog een beetje als het grote, opkomende talent. Inmiddels zijn we onder andere drie Europese titels en een wereldtitel verder. Wat was het hoogtepunt van het afgelopen jaar?
“Mijn eerste gouden medaille bij de World Cup in Salt Lake City. Ik won de 1500 meter en die overwinning had ik helemaal niet aan zien komen. Het jaar ervoor was ik niet eens in de buurt van een medaille gekomen. Ik won ineens aan het begin van vorig seizoen met een dikke voorsprong. Een dag later won ik ook meteen goud op mijn ‘slechtste’ afstand: de 500 meter.”

Heb je al een verklaring voor waarom je ineens wel won?
“Ervaring. Ik heb mezelf echt eerst moeten leren kennen om vertrouwen te kunnen halen uit mezelf. Als shorttracker moest ik in heel veel dingen vertrouwen krijgen: dat ik op kop kon rijden, dat ik niet te moe werd of dat ik ingehaald werd aan het einde en dat ik lang genoeg kon wachten voordat ik tot aanvallen overging. Stuk voor stuk zaken die heel grote impact hebben op het ijs. Eigenlijk komt het allemaal op hetzelfde neer: ik moet niet te veel denken, maar gewoon doen. Doen wat m’n lichaam wil doen: gewoon schaatsen.”

‘Gewoon’ schaatsen? Jij haalt er goud mee, dus zo gewoon is het niet.
“Wat ik bedoel is dat je op je instinct af moet gaan als shorttracker.”

‘Ik denk dat ik zelfs liever heb dat mijn broer eerste wordt. Als ik zie wat hij er allemaal voor doet… Hij trok mij vroeger al altijd mee’

Veel sporters hoor ik altijd over ‘in een flow komen’. Kun jij mij uitleggen hoe je dat doet?
“Ik focus me op het moment. Dat is nu een automatisme geworden, maar voorheen deed ik dat minder. Ik moet niet te veel vooruitdenken. De opdracht is heel simpel: ik moet naar de eerste plek, maar hoe ga ik dat doen? Dat is vaak niet te plannen. Het is een schakel van kleine kettingreacties. Plannen heeft daarom ook niet zoveel zin. Hoe het gaat verlopen? Geen idee. Als je je daaraan kunt overgeven, ben je al een heel eind. Je moet je als shorttracker over kunnen geven aan het nu.”

Meditaties

Was er na schaatsen nog meer moois het afgelopen jaar?
“Ik leef voor het schaatsen, doe daarnaast niet zoveel. Nou… Ik heb net mijn motorrijbewijs gehaald. Eigenlijk keek ik altijd naar auto’s, maar mijn pa heeft me overtuigd dat ik een motor moest kopen. Die heb ik nu net helemaal uit elkaar gehaald en weer in elkaar gezet. Dat is wel een grote hobby geworden. O ja, en er zijn wat tatoeages bijgekomen. Het Japanse teken voor ‘leven in het nu’ staat vers op m’n onderarm getatoeëerd. Die heeft oud-shorttracker Dylan Hoogerwerf gezet.

Vorig jaar werd jou in Helden gevraagd wie je een heel mooie vrouw vond en toen fluisterde je broer Melle je in dat je moest roepen: ‘My future girlfriend.’ Wat als ik je nu dezelfde vraag stel?
“Dan zeg ik: Zoë! Sinds 27 september heb ik een relatie met shorttrackster Zoë Deltrap.”

Handig, een vriendin die ook in de nationale selectie zit.
“Ja, ik heb geen groot sociaal leven. En er is veel begrip als ik hard moet trainen, omdat Zoë precies weet wat erbij komt kijken om een goede shorttracker te zijn. We trainen twee keer per dag van maandag tot en met zaterdag. Zoë werkt ook heel hard, maar helaas heeft ze een hernia gekregen afgelopen zomer.”

Jullie zijn als gezin toen je jong was eerst naar Canada verhuisd en daarna weer terug naar Nederland. Voor de sport zijn je broer en jij nu in de buurt van Heerenveen gaan wonen. Is de band met je ouders veranderd?
“We zijn als gezin superclose. We knuffelen wat af met z’n vieren. Ik luister altijd naar ze, omdat ze gewoon veel meer ervaring hebben en er heel veel dingen gebeurden toen we in Nederland kwamen wonen. Mijn vader is bijvoorbeeld altijd bezig met gevoelens en energieën. Als ik ergens last van heb, dan probeert hij het altijd met energie te verhelpen. Meditaties en ademhaling, dat is helemaal zijn ding. Zijn migraines zorgden ervoor dat hij ging zoeken naar allerlei out of the box- manieren om dat te verhelpen. Hij is ook gek op sport, dus eigenlijk heb ik thuis mijn eigen mental coach.”

Wat een luxe.
“Ja, mijn opa, mijn vaders vader, vond dat mijn vader het allemaal zelf moest uitzoeken en daarom heeft hij besloten om het bij ons over een andere boeg te gooien. Hij is heel erg betrokken bij Melle en mij. Ik ben nu met hem meditaties aan het testen en allerlei ademhalingstechnieken.”

Jij bent heel close met je broer. Vorig jaar worstelde hij met blessures en ook door dit seizoen heeft hij vanwege een knieblessure een streep moeten zetten.
“Het jaar van de Spelen, 2022, gingen we samen de wereld nog over. Daarna kreeg Melle de ene na de andere heftige rugblessure. Alle binnenbanden hadden scheurtjes, waardoor hij de Spelen moest missen. Afgelopen seizoen was hij weer aan het opbouwen, hij kwam weer in het team voor de World Cups. In Duitsland werd hij door iemand onderuit geschaatst met gekneusde ribben tot gevolg. Dit seizoen ging hij weer onderuit door toedoen van een ander en nu is zijn pees in de knie ontstoken. Hij komt elke keer heel sterk terug, maar heeft ook erg veel pech gehad. Hij is zeker nog niet klaar met schaatsen. Eigenlijk richten we ons nu op de Spelen van 2026 in Milaan, dan willen we samen op het ijs staan.”

Welke gegevens worden er bijgehouden om jouw prestaties te monitoren?
“We hebben in het team een embedded scientist, Bjorn de Laat, die alles bijhoudt en vooral analyseert. Het varieert van de slaap tot hoeveel je naar een telefoonscherm kijkt. We maken ook een aantal keer per jaar een DEXA-bodyscan om spiermassa te monitoren en er zijn elke maand bloedafnames om tekorten in de gaten te houden.”

Kijkt een diëtist ondertussen ook naar bijvoorbeeld intoleranties bij voeding?
“Zeker. Mijn broer is allergisch voor gluten. Ik heb vooralsnog nergens last van.”

Nou ja, je schaatste de laatste tijd met een aangepaste schaats en moest je bij de EK al na één afstand terugtrekken.
“In ben in de World Cup geraakt door een Koreaan. Mijn enkel is herstellende van ingescheurde pezen. Ik kom gewoon niet in de schaatsen omdat mijn enkel nog zo gezwollen is. Ik richt me op 15 maart, dan moet ik er staan bij de WK in Ahoy. Er is kans op WK-goud. Ik heb dit seizoen al goud op de 1000 meter, maar het is ook lastig om in eigen land te rijden, natuurlijk.”

Waarom?
“Er is gewoon meer druk om te presteren als je in eigen land schaatst. Vorig jaar was de WK in Zuid-Korea en toen zag je de Koreaanse shorttrackers zoveel gekke, domme fouten maken. Natuurlijk vind ik het leuk om in Nederland te schaatsen, maar het is ook een beetje spannend.”

Taalachterstand

Je hebt tot je twaalfde in Canada gewoond waar je aan ijshockey deed. Dat is in Nederland geen nationale sport. Hoe zijn jullie begonnen met shorttracken?
“Vroeger vond ik sport vreselijk. Naast schaatsen kan ik ook helemaal niets. In Canada doe je meestal veel sporten: atletiek, basketbal, tennis, voetballen en natuurlijk ook de nationale sport ijshockey. Daarmee zijn Melle en ik gestopt omdat we eigenlijk ook iets te klein voor die sport waren, vergeleken met Canadese jongens. We hadden vaak blessures. We wilden overstappen van ijshockey naar een ‘veiligere’ sport. Dat werd shorttracken. Als je mijn gezicht ziet, dan snap je dat dat een grote misvatting was.”

Je doelt op het ongeluk waarbij je een schaats in je gezicht kreeg waardoor je nu de trotse drager bent van een prachtig litteken, wat tegelijkertijd een trademark is geworden.
Lachend: “Ja… Je gelooft het misschien niet, maar pas gedurende mijn tweede jaar in Nederland begon ik pas interesse te krijgen voor sport. Melle vond shorttracken meteen heel leuk en ik deed gewoon mee. Ik had er niet bepaald een doel mee. Pas toen ik dertien was en met een team ging schaatsen, begon ik het leuk te vinden. Op een gegeven moment kwam er een coach uit Amerika die een jeugdteam ging samenstellen en zij vond dat Melle en ik talent hadden. Toen zijn we vijf keer per week gaan trainen.”

Jij sprak nauwelijks Nederlands toen jullie net weer hier woonden. Hoe zagen de schoolweken eruit?
“In Almere moesten we vaak nablijven omdat we met Nederlands echt achterbleven. We hebben een school gevonden in Almere waar we het vwo konden doen in het Engels. Daarna gingen we toch weer naar een andere school en moesten we overstappen naar de havo door de taalachterstand. We zijn geëindigd op het vmbo in Amsterdam omdat we onze sport er ook nog bijhadden. Later heb ik toch nog de havo gedaan omdat ik toen al veel beter Nederlands sprak. Ik kan best goed leren.”

Wat vond de leerplichtambtenaar van getalenteerde jonge sporters als jullie?
“De school in Amsterdam had twee top- sportmanagers. We zaten in de klas met veel jongens die bij Ajax voetbalden. De mentaliteit was: kom wanneer je kan. Maar het belangrijkste was dat onze ouders zeiden: ‘Je kunt altijd nog studeren, maar je kan nu schaatsen.’ Ik hoor weleens van andere sporters dat ze er verplicht iets naast moeten doen van hun ouders, maar dat lijkt me vreselijk. Hoe kun je je optimaal concentreren op een wedstrijd als je weet dat er nog een toetsweek aan komt? Mijn vader is twee keer gevraagd voor Ajax toen hij jong was, maar dat mocht niet van zijn vader. Daarom wilde hij het graag anders doen met zijn kinderen.”

En hoe was het shorttracken te combineren met school?
“Twee jaar lang werden we om vijf uur ’s ochtends wakker, gingen we met de bus van Almere naar Amsterdam en daarvandaan met de coach naar Utrecht om te trainen. Vervolgens weer terug met de coach naar Amsterdam om naar school te gaan en daarna voor de tweede training weer naar Utrecht en terug naar Amsterdam met onze coach om vandaar terug te gaan naar ons huis in Almere.”

Het had natuurlijk impact op het hele gezin. Als jullie om vijf uur naast je bed stonden, betekende dat vast dat jullie moeder er ook uit moest om het ontbijt klaar te maken.
“Ja, mijn ouders zeiden eigenlijk meteen: ‘We doen dit gewoon.’ Toen het beter was om voor onze sport te verhuizen naar Friesland, zodat we in Thialf kon- den trainen, besloten ze meteen in actie te komen. Binnen een jaar maakte Melle al de overstap naar het nationale team en ik binnen drie jaar.”

SCHEVE SITUATIE

Jij hoort nu bij de wereldtop in het shorttracken en hebt bij spelers van Ajax in de klas gezeten. Een voetballer die een contract tekent bij een club en een shorttracker die bij de nationale selectie komt; daar zit een verschil tussen wat de financiën betreft.
“Ja, het is soms oneerlijk verdeeld. Kijk, zij zijn natuurlijk vaker op tv, dus ik snap dat ze meer verdienen, maar als je het vergelijkt met hoeveel wij moeten trainen, dan is het evenwicht ver te zoeken. Het is ook per land verschillend. Shorttrackers in China worden weer veel beter betaald dan wij in Nederland. In deze sport kom je er gewoon niet mee weg als je een beetje talent hebt. Bij ons zitten er mensen in het nationale team die niet betaald worden. Dat gebeurt pas als je bij de top acht van de wereld hoort.”

Je bent 22 en verdient al drie jaar je geld met shorttracken. Je moet dus blijven presteren om de A-status van NOC*NSF te behouden. De jongens met wie je traint en in een team rijdt, zijn ook je concurrenten. Hoe bepaalt dat de sfeer in het team?
“Aan de oppervlakte lijkt het natuurlijk allemaal koek en ei, maar de verschillen zijn enorm. Soms ben je 24 of 25 en moet je in een bejaardenflat wonen die je ouders betalen om deze sport te kunnen blijven doen. Slechts vijf van de twaalf shorttrackers van het nationale team worden betaald bij de mannen. Dat is natuurlijk een rare, scheve situatie.”

Wat is jouw ultieme droom?
“Samen met Melle naar de Spelen en dan olympisch kampioen worden. Dat kan samen op de relay, maar natuurlijk ook individueel. Wie er van ons eerste wordt, maakt me in dat geval niet uit.”

Dat is nou broederliefde. Maar maakt het je echt niet uit?
“Nou… ik denk dat ik zelfs liever heb dat Melle eerste wordt. Als ik zie wat hij er allemaal voor doet… Hij trok mij vroeger al altijd mee, ik kon hem nauwelijks bijhouden. Hij schaatste ook altijd op kop, was sterker dan ik. En dat hij nu worstelt met die blessures en de Spelen moest missen… Daarom gun ik hem die gouden plak.”

Met dank aan Uitgerust voor Zaken, Heerenveen.

Helden Magazine 70

Het interview met Jens van ’t Wout komt voort uit het eerste nummer van 2024. Jutta Leerdam schittert op de cover van de zeventigste editie van Helden. Ze heeft een grote schare fans en volgers. Hoe kijkt ze naar zichzelf? En hoe kijken anderen naar haar. ‘’Echt, schaatsen staat bij mij altijd voorop.’’

In Helden Magazine 70 is er veel aandacht voor de wintersporten. Het jonge Amerikaanse fenomeen Jordan Stolz vragen we naar zijn geheim en de samenwerking met Irene Schouten en Jillert Anema. Shorttrackzusjes Xandra en Michelle Velzeboer veroveren samen de wereld, een dubbelinterview in aanloop naar de WK in Rotterdam.

Daarnaast is er ook aandacht voor voetbal. Peter Bosz is met PSV hard op weg naar zijn eerste landstitel. De kans is groot dat PSV zijn laatste club is als trainer. Calvin Stengs is helemaal terug, schittert bij Feyenoord en Oranje. We gingen langs bij Calvin, zijn vriendin Beau de Boer – dochter van Frank de Boer – en zoontje Saint. Frits Barend eert Ruud Geels, de vaak verguisde spits die in november overleed en oud-voetballer Michael Mols spreekt over de tumor die in zijn hoofd werd ontdekt.

Verder kwam wielrenner Milan Vader in 2022 zwaar ten val, lag in coma en keerde na een lange revalidatie terug aan de top, met dank aan vriendin Ilse Lutke die niet van zijn zijde week. Veldrijdster Fem van Empel is een multitalent, maar het is wel wennen dat iedereen haar vergelijkt met Mathieu van der Poel. Tallon Griekspoor is de beste tennisser van Nederland, we spraken hem samen met zijn broers Kevin en Scott in aanloop naar de ABN AMRO Open. Als laatste stroomt het racen bij duizendpoot Tom Coronel door zijn bloed. “Max Verstappen is beter dan iedereen die ik ooit heb gezien.”

Wil je het hele nummer lezen? Bestel Helden Magazine 70 via onze webshop. Geen inspirerende sportverhalen missen van jouw favoriete sporters? Kies het abonnement dat bij jou past en word abonnee.