Saaie Piet of Pistol Pete?

12 augustus 1971
Met de allerlaatste klap in zijn carrière won hij de US Open van 2002. Een mooier afscheid kon Pete Sampras zich niet wensen. Vandaag viert hij zijn 43ste verjaardag.

Boring Pete. Saaie Piet. Met die bijnaam moest Pete Sampras het lang doen. Er was voortdurend de vergelijking met zijn generatiegenoot en aartsrivaal Andre Agassi. Agassi was ongekend populair, sexy, het uithangbord van tal van multinationals, dook op in commercials, was te zien op jeugdzender MTV, liep over rode lopers, had het uiterlijk van een rockster, was een makkelijke prater, toonde zijn emoties en werd gelinkt aan mooie en beroemde vrouwen.

Kortom, Agassi was de grote publiekslieveling. En Sampras was zijn tegenpool. Hij was introvert, over zijn privéleven was weinig bekend en zijn hele leven stond in het teken van de sport. Sampras elimineerde stoïcijns zijn tegenstanders. Het recept was veelal hetzelfde: 'Pistol' Pete Sampras bouwde het punt op met zijn uitstekende service, kwam meteen naar het net en volleerde de bal af of sloeg een harde forehand. Jarenlang ging hij zo te werk, haast als een robot.

'Do it for your coach'

Een van de eerste keren dat het publiek iets van de mens achter de tennisser Sampras te zien kreeg, was tijdens de Australian Open van 1995. Zijn coach Tim Gullikson was tijdens het toernooi ingestort en teruggegaan naar Amerika. Er was iets mis, dat was duidelijk. Tijdens de halve finale tegen generatiegenoot Jim Courier riep iemand aan het begin van de vijfde set vanaf de tribune: 'Do it for your coach.' Sampras brak, stond in tranen op de baan, maar won de partij. Niet veel later werd bij Gullikson een hersentumor geconstateerd, waaraan hij op 3 mei 1996 overleed.

Een andere keer dat hij zijn 'menselijke' kant toonde, was in de kwartfinale van de US Open tegen Alex Corretja. Van pure vermoeidheid en uitdroging ging Sampras tijdens de tiebreak in de vijfde set over zijn nek op de baan. Toch wist hij de wedstrijd eruit te slepen.

Hij werd uitgelachen om het briefje, een kampioen onwaardig

En dan was er nog Het Briefje. In 2002 speelde Sampras in de tweede ronde van Wimbledon tegen George Bastl, de nummer 145 van de wereld uit Zwitserland. Sampras won in zijn loopbaan zeven maal Wimbledon, werd tussen 1993 en 2000 slechts één keer geklopt in Londen, door Richard Krajicek in 1996.

In 2002 was Sampras een speler in verval, hij kreeg al geregeld de vraag wanneer hij zou stoppen. Tegen Bastl dacht iedereen naar de zwanenzang van de voormalige nummer één van de wereld te kijken. Het werd een vijfsetter, zag ook zijn vrouw, actrice Bridgette Wilson, op de tribune.

Sampras haalde tijdens de pauze tussen de games een briefje tevoorschijn. De camera's konden vangen wat er op stond. Het was een aanmoedigingsbriefje van zijn vrouw. 'My husband, seven times Wimbledon champion, Pete. Remember this – you truly are the greatest player ever to pick up a racquet.'

Het mocht niet baten, Sampras verloor en werd gefileerd de volgende dag. Hij werd uitgelachen om het briefje, dat was een grote kampioen onwaardig. Wat als Agassi zo'n briefje tevoorschijn had getoverd? Bij Sampras was dat hét bewijs dat het voorbij was en dat hij moest stoppen.

Voor de achtste keer stond de al afgeschreven Sampras in de finale van de US Open

Na Wimbledon 2002 vroeg Sampras zijn oude coach Paul Annacone opnieuw om hulp, aanvankelijk zonder succes. Goede resultaten bleven uit in aanloop naar de US Open. In New York werd niet heel veel van hem verwacht, hij was slechts als zeventiende geplaatst.

In de derde ronde won Sampras in vijf sets van Greg Rusedski en de Brit merkte na afloop op dat de Amerikaan anderhalve stap langzamer was dan in zijn hoogtijdagen en er zeker in de volgende ronde uit zou vliegen. Maar Sampras won in de vierde ronde en kwartfinale van de opkomende sterren Tommy Haas en Andy Roddick. In de halve finale klopte hij Sjeng Schalken. Voor de achtste keer in zijn loopbaan stond de al afgeschreven Sampras in de finale van de US Open.

Sampras won nooit Roland Garros en de olympische titel

En daarin trof hij…. Andre Agassi. De man die hij twaalf jaar eerder ook trof in zijn allereerste Grand Slam-finale, eveneens in New York. De discussie was voorafgaand aan de finale wie van de twee tennisveteranen het mooiste palmares kon overleggen.

Sampras won vaker van Agassi dan andersom, de score bedroeg 19-14 in onderlinge duels voorafgaand aan de finale. Sampras won voor de eindstrijd dertien Grand Slam-titels, niemand won er tot dan toe meer bij de mannen. Agassi won er acht. Sampras had 286 weken op de eerste plaats van de wereldranglijst gestaan, Agassi 101. Sampras sloot het jaar zes maal op rij af als nummer één, van 1993 tot en met 1998. Een record dat voor hem zo belangrijk was dat door de stress in 1998 zelfs zijn haar uitviel. Agassi sloot het jaar één keer af als beste van allemaal.

Maar ja, Agassi won alle Grand Slam-toernooien minimaal een keer en won ook olympisch goud in het enkelspel. Sampras won nooit Roland Garros en de olympische titel.

Voor de vijfde keer stonden ze in New York tegenover elkaar in de finale van een Grand Slam-finale: de 31-jarige Sampras en de vijftien maanden oudere Agassi. Sampras won voor de vierde keer, het werd 6-3, 6-4, 5-7, 6-4. Het was de veertiende Grand Slam-titel voor Sampras en een lange neus naar iedereen die hem af had geschreven.

Met de allerlaatste klap als prof had hij een Grand Slam-titel binnen gehaald

Na de US Open kwam Sampras niet meer in actie in 2002. Ook het begin van 2003 sloeg hij over. Zelfs op 'zijn' Wimbledon liet hij zich niet te zien. In aanloop naar de US Open van 2003 werd officieel bekend dat het mooi was geweest. Met de allerlaatste klap als prof had hij een Grand Slam-titel binnen gehaald. Mooier kon het niet.

In het uitverkochte Arthur Ashe Stadium werd hij aan het begin van de US Open 2003 uitgezwaaid, hij kreeg een minuten durende staande ovatie tijdens een speciaal voor hem georganiseerde ceremonie.

Oud-collega's Jim Courier, Boris Becker en John McEnroe hielden een speech. 'Ik probeerde zo te serveren als jij, maar dat lukte niet,' zei McEnroe, 'ik probeerde mijn forehand zo te slaan als jij, maar dat lukte me ook niet. En ik probeerde zo rustig te blijven op de baan als jij, maar dat lukte me al helemaal niet.'

Maar het mooiste gebaar was misschien wel de videoboodschap van zijn oude rivaal Agassi, die hem bedankte voor een schitterende rivaliteit. Sampras liet meerdere keren zijn tranen de vrije loop en maakte in kostuum en met zijn negen maanden oude zoon in zijn armen nog een laatste ereronde terwijl het nummer Alive van Pearl Jam uit de speakers knalde.

Vandaag viert een van de beste tennissers ooit zijn 43ste verjaardag. We zijn twaalf jaar verder dan de US Open van 2002, veel van zijn records zijn gebroken of geëvenaard door Roger Federer. Maar dat ene record, die zes keer op rij dat hij het jaar afsloot als beste tennisser van de wereld, staat nog als een huis. Het zegt alles over zijn hegemonie destijds.