Word abonnee

Schaatsen

Gerard van Velde: Gouden Gerard

Ferdy Damman

Schaatsen

Gerard van Velde: Gouden Gerard

door: Jaap Stalenburg
3 januari 2022
7 tot 12 minuten lezen

De beelden van Gerard van Velde die in ontbloot bovenlijf de olympische titel op de 1000 meter vierde, staan in het geheugen gegrift. Op 16 februari is het twintig jaar geleden dat Tarzan goud won en een van de opmerkelijkste comebacks in de Nederlandse sport bekroonde. In Beijing hoopt de onlangs vijftig jaar geworden coach van Team Reggeborgh op nieuwe successen. Maar eerst een reconstructie.

Ieder jaar is 16 februari voor Gerard van Velde een dag dat hij bij zijn gezin wil zijn. Samen genieten van het mooiste moment in zijn leven: de olympische 1000 meter in Salt Lake City, die hij in een wereldrecord van 1.07,18 won. Met twinkelende ogen zegt hij: “Na mijn familie is sport het belangrijkste in mijn leven. Op 16 februari 2001 ging mijn ultieme droom in vervulling. Daar wil ik ieder jaar bij stilstaan. We gaan die dag uit eten of ik koop wat voor mijn twee zoons. Door de volle schaatskalender kan ik niet altijd thuis zijn, maar ik wil wel altijd met hen stil staan bij het feit dat papa zoveel jaar geleden olympisch kampioen werd. Olympisch goud is niet zomaar een prijs. Zeker niet met mijn voorgeschiedenis, want zonder Rintje Ritsma was ik hoogstwaarschijnlijk niet meer gaan trainen in 1999.”

De aanloop naar zijn legendarische 1000 meter was op zijn minst opmerkelijk. Dankzij uitgerekend zíjn lobby werd de Amerikaanse succescoach Peter Mueller nationaal sprintcoach en dat leidde tot succes van zijn concurrenten Jan Bos en Erben Wennemars.

In 1998 werd Gerard door Mueller zonder uitleg op een zijspoor gezet omdat hij de net geïntroduceerde klapschaats toch nooit onder controle zou krijgen. Het leek een roemloos einde voor Gerard, die nog even mocht aansluiten bij de marathonploeg Netwerk VSP waar Henk Angenent en Peter Baars de grote mannen waren. Gerard reed onopvallend mee in het marathonpeloton.

Porsche

Zijn comeback begon op het moment dat Gerard met Ritsma en een goede vriend aan het sleutelen waren aan een oude auto. Ritsma vroeg waarom Gerard eigenlijk gestopt was en waarom hij het niet opnieuw ging proberen.

“Ik was voor Rintje samen met die vriend een mooie Porsche aan het klaarmaken, die hij nog steeds heeft. Hij heeft mij teruggevraagd in de sport. De eerste keer dat hij me vroeg, zei ik: nee, dat doe ik niet, ik denk niet dat ik het nog kan. Maar elke keer als hij weer langskwam in Heerde voor zijn Porsche, gingen we meteen even hardlopen. Rintje zag in mij een sparringpartner. Hij kon me gebruiken, wist dat ik fysiek altijd wel in orde was. Ik kon goed fietsen, sprinten en hardlopen. We konden goed met elkaar opschieten en ik was voor Rintje ook geen echte concurrent. Hij had destijds een relatief kleine groep bij Sanex. In augustus 1999 belde coach Geert Kuiper, zei: ‘Gerard hoe sta je ervoor? In Inzell, tijdens het trainingskamp, willen we jou erbij hebben en je kunt nu ook aansluiten.’

Toen Geert belde, zat de ploeg in Sankt Moritz. Ik heb tegen hem gezegd: ik kom jullie kant wel op, dan kun je zien hoe ik ervoor sta en kijken we wel verder. Ik ben die kant op gegaan met een fiets met het verkeerde verzet erop. Dat viel toen nog wel even tegen; de Bernina-pas op met Frouke Oonk. Een pittige klim, waar Lance Armstrong zich jarenlang voorbereidde op de Tour de France. Daar is het weer een beetje begonnen.”

Het was wel weer gaaf met de ploeg, ze maakten me weer enthousiast. Bij terugkeer uit Zwitserland heb ik afgesproken met Geert en met teammanager Patrick Wouters. Zij zeiden: ‘Ga gewoon vrijblijvend door, dan hoef je nog geen beslissing te nemen. Ga dagelijks één of twee keer trainen, zodat je lijf er weer aan went.’ Dat heb ik gedaan.”

Tekst gaat verder onder de foto

Gerard van Velde

In september 1999, op de ijsbaan in Dronten, was de aftrap van het seizoen. “Dat was zo’n spannend moment. Ik was supernerveus. Ik had eerder afscheid genomen, wist dat ik niet zo goed overweg kon met die klapschaatsen en toch ging ik weer beginnen. Dat gaf stress. Alle Nederlandse toppers waren er die dag. Ik voelde me enorm bekeken. Maar eigenlijk reed ik meteen goede temporondes. Dat kwam omdat Martin Hersman en Rintje Ritsma mijn schaatsen goed hadden afgesteld. De klapschaatsen waren ook doorontwikkeld. Ik merkte meteen een groot verschil met de klap- schaatsen waarmee ik zo had getobd in 1998 en waardoor ik stopte. Vanaf de eerste training reed ik meteen al beter dan toen. Die dag in Dronten was het echte begin van mijn terugkeer.”

Van zero naar hero

TVM nam in 2000 de schaatsploeg van Sanex over. De directie was niet meteen bereid om ook Gerard over te nemen. “TVM kwam uit het wielrennen en het management wilde alleen maar kampioenen in de ploeg. Ze wilden alles winnen. Ik was geen ‘kampioen’, kwam van onderaf en de manier waarop ik afscheid genomen had in 1998 was in ieder geval niet als ‘kampioen’. Ik kan me goed voorstellen dat ze dachten: wat moeten we met die Van Velde?

‘TVM wilde alleen maar kampioenen in de ploeg. Bij de perspresentatie in het voorjaar van 2000 zat de hele ploeg op het podium, maar ik niet’

Bij de perspresentatie in het voorjaar van 2000 mocht ik niet eens de bühne op om gepresenteerd te worden. De hele ploeg zat op het podium, maar ik niet. Ik zat naast bondscoach Ab Krook in de zaal die verbaasd vroeg of ik daar niet hoorde te zitten. Jillert Anema, Geert Kuiper, Martin Hersman en Rintje Ritsma hebben toen de TVM-directie ervan weten te overtuigen dat ze me er wel bij moesten houden.”

Helden Magazine 60

Het eerste gedeelte van het verhaal van Gerard van Velde komt voort uit Helden Magazine 60. Deze editie staat voor een groot deel in het teken van de Olympische Spelen, waar Golden Girl Suzanne Schulting vier jaar geleden ‘zomaar’ olympisch kampioen werd en nu de favoriet is op elke afstand.

In Helden Magazine 60 lees je een uitgebreid interview met succesvolste Nederlandse olympiër, Ireen Wüst. Ook spraken we Thomas Krol over onder meer zijn transformatie en Kjeld Nuis. Krijgt Sven Kramer in aanloop naar zijn laatste Spelen tien stellingen voorgelegd, spreken we met Antoinette de Jong over trouwen en een nieuwe koers én lacht het leven Irene Schouten toe, al weet ze ook maar al te goed hoe de andere kant van de medaille eruitziet.

Ook in Helden Magazine 60 wist Botic van de Zandschulp in 2021 de sprong naar de top honderd te maken, maar dat is pas het begin voor de 26-jarige tennisser. Een gesprek met Peter Bosz over stress, Ajax en zijn ambitie om op een dag bondscoach te worden. Naast speler van Atalanta Bergamo en Oranje is Marten de Roon ook influencer. Op basis van 10 social media-posts gingen wij het gesprek met de voetballer aan. En hoe goed is Lionel Messi nog? We vroegen het aan Ronald Koeman, Henk ten Cate, Ruud Gullit, Giovanni van Bronckhorst, Ron Vlaar en Edwin Winkels.

Verder zijn Chris Vos en Lisa Bunschoten de beste paralympische snowboarders van Nederland. In aanloop naar de Paralympics gingen we bij hen langs probeert Victoria Koblenko daarnaast Jorden van Foreest schaakmat te zetten én Samantha van Diemen staat in de ‘Leeuwinnen in het Rijks’ stil bij De Liefdesbrief.

Wil je het hele nummer lezen? Bestel Helden Magazine 60 via onze webshop. Geen inspirerende sportverhalen missen van onze Nederlandse sporthelden? Kies het abonnement dat bij jou past en word abonnee.

Delen: