Johan Cruijff zou op 25 april 75 zijn geworden. Bij leven was hij al een fenomeen en een legende en sinds zijn overlijden op 24 maart 2016 leeft hij voort in de harten van velen. Barbara en Frits Barend reisden af naar Barcelona voor een bijzonder gesprek met Jordi over zijn vader.

Vader

“Mijn vader had een geweldig charisma. Als hij er dan ineens niet meer is, ontstaat er een grote leegte. Mijn moeder voelt die leegte het meest. Tegelijk horen we elke dag mooie dingen over hem, dat sterkt ons ook wel weer. Ik heb nooit het gevoel gehad dat ik hem met iedereen moest delen. Hij was er altijd voor mij en mijn zussen, altijd. Mijn moeder had het gevoel dat ze hem moest delen wel.

Eerst dacht ik als kind: waarom vraagt iedereen toch een handtekening aan m’n vader? Maar op een gegeven moment begreep ik het wel. Mijn vader was altijd heel toegankelijk, nam voor ieder kind de tijd. Ik heb dat nooit als vervelend ervaren, nooit het gevoel gehad dat ik hem moest delen of dat we minder aandacht kregen. Voor mijn moeder was het soms wel moeilijk. Soms kwamen ze ergens en werd alleen mijn vader aangesproken terwijl mijn moeder compleet werd genegeerd. Mijn moeder accepteerde dat nog wel, maar mijn vader kon zich ergeren aan dat gedrag.

Tekst gaat verder onder de foto

Omdat mijn vader in de voetballerij veel onderweg was, heeft mijn moeder een groot deel van de opvoeding voor haar rekening genomen. Ze vormden een team waarin mijn moeder voor de privébalans zorgde, omdat zij er elke dag was. Ik zou het ook mooi vinden als zij dingen over hen samen en over mijn vader vertelt, dingen waarvan ik vind dat die best openbaar mogen worden. Maar jullie weten het, mama verschijnt nooit in de publiciteit. Wat ik heel knap vond van mijn vader, was dat hij thuis echt onze vader was.

Als we de sleutel in de deur hoorden, was hij geen voetballer of trainer meer, maar vader. Hij heeft het voetballen nooit mee naar huis genomen, de stress daarvan hebben we nooit thuis meegemaakt. Dat vind ik echt ongelooflijk. Ik kon dat als speler en zeker als trainer niet, ik denk ook dat bijna niemand dat kan. Zodra hij binnen was, was hij de vader. Zelfs toen hij ziek was, nam hij de zorgen daarover niet mee naar huis.

Hij was altijd opgewekt, is altijd positief gebleven. En hij was heel erg van normen en waarden. Ik heb mijn vader alleen maar vrolijk en positief gezien. Hij had een aura om zich heen dat letterlijk licht gaf. Waar hij kwam, scheen het licht. Het is mede daarom ook heel moeilijk voor mijn moeder nu hij er niet meer is. Haar licht is letterlijk gedoofd, zegt ze. Nu moet ze het zelf laten schijnen en dat vindt ze ongelooflijk lastig.

Het mooie is dat mama altijd een glimlach op haar gezicht krijgt als ze over papa praat. Ik heb dat ook, denk echt alleen met een glimlach aan hem. Hij was een bijzondere man, was gewoon lief en een goede vader, deed alles met de kinderen, had altijd energie, ging mee naar de dokter, naar sport, echt alles. En als hij thuiskwam na een lange dag en hij zag de kleinkinderen, dan was hij meteen de opa die met ze ging spelen. Hij was met de kleinkinderen nooit moe, had met onze kinderen zoveel energie. Voor hem was familie heel belangrijk, hij vond het heerlijk als hij met alle kinderen en kleinkinderen was.

Als ik uit het buitenland even terug was in Barcelona en belde dat ik mee kwam eten, dan zag ik zijn stralende lach al als ik binnenkwam. En aan tafel zaten we elkaar ook alleen maar met die flauwe kleedkamergrappen te dollen. Vond-ie heerlijk. Hij was niet alleen een heel lieve, maar ook een strenge vader. En veeleisend. Buiten ons zakgeld kregen we niets extra’s. Dan vroeg ik een tientje en zei hij: ‘Oké, maar dan ook mijn auto wassen.’ Je kreeg niets, dat zal wel te maken hebben met zijn eigen jeugd. Hij zei dat een goede vader niet een vader is die alles geeft, maar een vader is die zijn kinderen voorbereidt op het echte leven.

School was heilig voor hem. Als ik niet goed ging op school, mocht ik niet trainen. Als ik mijn best deed en een onvoldoende scoorde, dan was dat acceptabel. Maar als ik mijn best niet had gedaan, dan liet hij me niet gaan. Als ik zei dat ik me niet lekker voelde en niet naar school kon, dus school-ziek was, zei hij: ‘Oké, maar dan kun je vanmiddag ook niet trainen.’ Ik wist niet hoe snel ik me dan beter voelde. En hij zag ook precies wanneer ik het te makkelijk opnam.

Dan zei hij na de warming-up: ‘Ik zie het al, het wordt niks vandaag, ik ga naar huis.’ Nou, dan deed ik de keer daarop echt wel een goede warming-up. Ik heb veel van zijn normen en waarden overgenomen, studie staat bij mij ook hoog in het vaandel. Mijn zoon studeert voor mechanisch engineer in Bristol en mijn dochter gaat nu ook studeren. Zelf ik heb ik ook twee studies gedaan.”

Johan Jordi

“Op 17 februari 1974 moest Barcelona uit tegen Real Madrid spelen. Barcelona had al tien jaar daar niet meer gewonnen en zegevierde met 5-0. Mijn vader was een van de doelpuntenmakers. Die wedstrijd wordt in Barcelona nog altijd gezien als de symbolische overwinning van de destijds nog onderdrukte Catalanen op de centralistische dictatuur van Franco. Ik zeg weleens als grap: ik ga alsnog een klacht indienen bij Barcelona dat ik speciaal voor die wedstrijd via een keizersnede acht dagen eerder uit de buik van mijn moeder ben gehaald. Het blijft een mooi verhaal, dat ik moest wijken voor een voetbalwedstrijd.

‘Buiten ons zakgeld, kregen we niets extra’s. Dan vroeg ik een tientje en zei hij: ‘Oké, maar dan ook mijn auto wassen’. Dat zal wel te maken hebben met zijn eigen jeugd’

Het was natuurlijk ook heel speciaal dat hij mij Johan Jordi noemde. De naam Jordi werd niet geaccepteerd in het Spanje van die tijd, want die naam werd in verband gebracht met de Catalaanse onafhankelijkheidsstrijd. ‘Het spijt me,’ zei mijn vader, ‘maar in zijn paspoort staat Johan Jordi dus je kijkt maar hoe je het oplost, want hij krijgt geen andere naam.’ Ik heet officieel Johan Jordi. Ik was de eerste officiële Jordi in Spanje. Dat v0nd ik mooi, mijn vader kennende heeft hij erover nagedacht, passend bij zijn rebelse karakter. En tegelijk zijn mijn moeder en ik heel blij dat mijn roepnaam niet Johan is.”

Zoon van

“Van mijn debuut bij Barcelona kan ik me nauwelijks iets herinneren. Mijn vader was van horen, zien en zwijgen. In de kleedkamer was ik niet zijn zoon, daarin was hij heel duidelijk. Ik zat bij gesprekken van spelers die teleurgesteld waren als ze niet speelden of anderszins weleens klaagden over de trainer. Dat hebben we thuis heel goed gescheiden kunnen houden, daarover spraken we niet.

Tekst gaat verder onder de foto

Ik weet nog dat ik moest invallen tegen Gijon, die wedstrijd verloren we overigens. De eerstvolgende thuiswedstrijd ging hij van huis en zei niets tegen mijn moeder. Mijn opa was er ook. Ik woonde nog thuis, maar ook tegen mij had hij niets gezegd. Ik zat in de kleedkamer en toen pas hoorde ik dat ik in de basis stond. Tijdens de wedstrijd liet ik me makkelijk vallen waarna we een penalty kregen en scoorde ook, we wonnen met 2-1. Gek dat ik me daar verder niet zo veel meer van herinner.

Weet je wat ik me nog wel goed herinner? Er is een moment dat we begin 1988 samen voor het oog van allerlei camera’s wegliepen uit de Meer, nadat mijn vader zich gedwongen had gevoeld ontslag te nemen bij Ajax. Hij zei tegen me dat we moesten lachen. Ik was een jaar of veertien en zei: papa, ik moet huilen, ik vind dit zo erg voor je. ‘Nee,’ zei hij, ‘je moet lachen, we gunnen ze niet dat ze zien dat je bedroefd bent.’ En op die foto zie je ons glimlachen.”

Helden Magazine 61

Het eerste gedeelte van het verhaal van Jordi Cruijff komt voort uit Helden Magazine 61. In deze editie lees je een uitgebreid interview met Kiki Bertens en Marit Bouwmeester. De mama’s in spé behoren tot de succesvolste sportvrouwen die Nederland ooit heeft gehad en staan nu voor een nieuwe uitdaging in hun leven. Ook spraken we Justin Bijlow en zijn vriendin, zij verwachten in juni hun eerste kindje. Het gaat de keeper van Feyenoord en Oranje voor de wind. Daarnaast is Jurriën Timber onomstreden in de verdediging bij Ajax en Oranje. Een gesprek over zijn moeder, tweelingbroer Quinten, Curaçao en Louis van Gaal.

Ook spraken we met Emma Oosterwegel over haar geheim, hoort Tallon Griekspoor er nu echt bij én behoort Sebastian Langeveld tot de beste Nederlandse klassiekerrenners van het peleton. Joey & Henk Veerman zijn oud-teamgenoten, vrienden en plaatsgenoten. De Volendammers gingen het gesprek aan over onder meer hun vriendschap en transfers. Bovendien een bijzonder interview met Stig Broeckx, de oud-wielrenner lag maandenlang in diepe coma en was gedoemd een kasplantje te worden, maar stond letterlijk weer op.

Verder was Gijs van Lennep een succesvolle autocoureur in de jaren zestig en zeventig. Reist Youri Zoon al negentien jaar als kitesurfer de wereld over en gaat nu een nieuwe uitdaging in zijn leven aan: de triatlon. Blikten we terug met Hennie Kuiper op zijn imposante wielercarrière én met Matthijs Büchli en Laurine van Riessen terug op de Spelen in Tokio. Victoria Koblenko trekt een sprintje met 400 meterloper Liemarvin Bonevacia én Jill Roord staat in de ‘Leeuwinnen in het Rijks’ stil bij David Leeuw met zijn gezin.

Wil je het hele nummer lezen? Bestel Helden Magazine 61 via onze webshop. Geen inspirerende sportverhalen missen van onze Nederlandse sporthelden? Kies het abonnement dat bij jou past en word abonnee.