Hij geeft clinics aan kinderen, ondersteunt werkzoekende vijftigplussers en roept fans op zich te gedragen. “Ik vind het leuk als ik mensen blij maak,” zegt de nog altijd ongekend populaire John de Wolf.

Peter Blangé had bij de KNVB graag de bondscoaches Danny Blind, Dick Advocaat en Ronald Koeman bij willen staan, maar zij hielden hun deur in Zeist potdicht voor de 500-voudig volleybalinternational. En zo stond de PIM na anderhalf jaar weer op straat. Blangé (53) vertelt zijn ontluisterende verhaal over desinteresse en eenzaamheid. Niet de Europese titel in 1988 of een van de twee WK-finaleplaatsen in 1974 en 1978 van de voetballers werd in Nederland tot sportmoment van de twintigste eeuw uitgeroepen, maar het olympisch goud uit 1996 van de volleyballers. Peter Blangé was de spelverdeler en aanvoerder van de Lange Mannen. Hij verdient groot respect, maar kreeg dat bepaald niet van alle mensen in de voetbalwereld nadat hij in februari 2017 door de KNVB werd aangesteld als prestatieven innovatiemanager (PIM). “Ik weet ook wel dat het verleden niet telt en je altijd weer je bestaansrecht moet bewijzen,” zegt de 500-voudig  international. “Maar het is  bijzonder  dat ik niet eens een kop koffie heb kunnen drinken met de drie bondscoaches die er in mijn tijd bij de KNVB waren.” Het volledige verhaal lezen? Dat kan via Blendle door op onderstaande knop te klikken. Je kunt het magazine ook in de winkel halen óf online bestellen! [blendlebutton] Op 1 juli 2018 werd Blangé alweer uitgezwaaid in Zeist. Het was de bedoeling dat hij op basis van onderzoek en innovatie zou meehelpen de prestaties van de nationale teams te verbeteren. Hij kreeg echter vanaf de eerste dag nauwelijks voet aan de grond bij de belangrijkste mensen binnen de voetbalbond. “Met de trainers van de jeugdselecties en de vrouwen ging het prima en heb ik prettig samengewerkt, maar het draait bij de KNVB vooral om het grote Oranje. En daar wisten ze het allemaal zelf wel. De desinteresse en onwil waren héél groot.  Ik geef toe dat ik als bondscoach van de volleyballers betweters met een slecht verhaal ook vervelend vond. Maar ze hadden mij op z’n minst een keer kunnen laten aanschuiven. Baat het niet, dan schaadt het niet, toch? Het ging ook niet om mij, maar om het Nederlandse voetbal. Ik kwam daar om te helpen.” De bondscoaches Danny Blind, Dick Advocaat en Ronald Koeman hielden de deur echter potdicht. “En ik kreeg  geen  hulp om die deur open te krijgen,” vertelt Peter. “Ik heb het meermaals bij de directie aangegeven, maar het kabbelde maar voort. Bij mijn eerste honderddagengesprek zei ik dat ik er daarvan slechts vijftig wakker had gelegen. Dat viel in werkelijkheid wel mee, ik kan best tegen een stootje, maar ik heb me in Zeist soms eenzaam gevoeld.  Zoiets neem  je dan ook mee naar huis. Gelukkig zijn we hier thuis in Oegstgeest vrij nuchter.”  Met grote verwondering zag hij hoe de verhoudingen lagen in Zeist. “Toen na de verbouwing het kantoor van de technische staf van het A-team ook op de afdeling voetbal kwam, moesten de trainers van de andere selecties plaatsmaken. Zij verhuisden naar de andere kant van de gang. En de glazen panelen van de  ruimte van het A-elftal werden direct helemaal afgeplakt, zodat niemand naar binnen kon kijken. Zó typerend. Alleen omdat ze over de afdeling naar hun gedeelte achter de schuifdeur moesten lopen, wisten we of ze er waren.” 'Bijzonder dat ik niet eens een kop koffie heb kunnen drinken met de drie bondscoaches die er in mijn tijd bij de KNVB waren' Natuurlijk wist Blangé bij zijn aanstelling dat het niet makkelijk zou worden. De voetbalwereld staat niet bekend als gastvrij en open voor mensen uit andere takken van sport, hoewel er voorbeelden zijn dat het wel goed ging en gaat. Zoals met Toon Gerbrands, de directeur van landskampioen PSV, die eerst ook bij AZ al veel lof oogstte. Hij was coach van Blangé bij het Nederlandse volleybalteam. “Toon zag het wel zitten in mij in deze nieuwe rol. Hij adviseerde me op voorhand met een groot aantal belangrijke mensen uit het voetbal te gaan praten. Dat heb ik gedaan. Ik heb in die tijd veel geluncht.”  Extra lastig was het voor de oud-volleyballer dat de man die hem bij de KNVB had binnengehaald, de toenmalige technisch directeur Hans van Breukelen, al snel onder vuur kwam te liggen. Er was bovendien gekrakeel over de opvolging van algemeen directeur Bert van Oostveen én de resultaten van Oranje vielen zwaar tegen. Kortom, de sfeer in Zeist was niet echt vrolijk. “Er heerste veel onrust. Hans van Breukelen was zes maanden na mijn aanstelling alweer verdwenen. Hij was ook gedoemd om te mislukken. Alles wat hij zei, werd belachelijk gemaakt. Ik heb de mens Van Breukelen hoog zitten. Hij is een alleraardigst persoon die er absoluut ook niet voor zichzelf zat. Het hielp natuurlijk niet dat Hans er niet meer was. Maar ik dacht dat als ik 2017 zou kunnen overleven, het in 2018 met een nieuwe directie rustiger zou worden. Onvermijdelijk is dat je in de donkere dagen rond kerst denkt: ga ik dit volgend jaar nog volhouden? Maar nee, ik heb er niet aan gedacht om zelf op te stappen. Ik ben niet iemand die snel wegloopt.” Hij stond in zijn leven geregeld voor hete vuren. Bij het Nederlandse volleybalteam werd Blangé vlak voor het WK van 1990 weggestuurd, omdat hij er in tegenstelling tot de andere spelers voor koos om te gaan ‘cashen’ bij een Italiaanse club. Hij werd als een verrader afgeschilderd.  Na twee  jaar werd de 2,05 meter lange spelverdeler teruggehaald en hij leidde de ploeg uiteindelijk in 1996 naar de olympische titel. ‘Van wat er allemaal achter de schermen gebeurde, is nog geen tien procent bekend,’ zei hij later mysterieus over het succesverhaal van de Lange Mannen. Hij wist zich staande te houden. “Ik blijf altijd dicht bij mezelf. Bij de KNVB ben ik geduldig geweest en bleef ik doorgaan. Maar er zijn grenzen. Ik moet wel kunnen doen waarvoor ik ben gehaald.”  De publieke opinie hielp hem ook niet een goede start in Zeist te maken. “Mijn aanstelling viel verkeerd. Als je dan bij de bekende praatprogramma’s belachelijk wordt gemaakt, heb je meteen al een achterstand. Daarbij deed de afkorting van mijn functie, PIM, het uiteraard ook lekker. Die bijnaam kreeg ik opgeplakt. Het voetbal is zo groot dat als je in zo’n functie bij de KNVB wordt aangesteld, je meteen met je hoofd op de voorpagina van de kranten staat en dan weet je dat je alles wat je zegt als een boemerang in je nek terugkrijgt. Ik denk dat 99 procent van de mensen in Nederland geen benul heeft van hoe het er in het topvoetbal aan toegaat, maar we zijn kuddedieren en roeptoeteren anderen na. Lekker makkelijk en veilig.” Het was april toen Blangé van de nieuwe directeur betaald voetbal Eric Gudde te horen kreeg dat er voor een andere organisatiestructuur was gekozen en er voor zijn functie geen plaats meer was. “Ik was blij met de aanstelling van Gudde en Nico-Jan Hoogma in de directie. Ik kende ze en had eerder prettig contact met ze gehad. Dat heeft blijkbaar niet meegeteld.” Zijn harde conclusie na anderhalf jaar KNVB: “Het was een kansloze missie.” Want: “Als de belangrijkste mensen een samenwerking niet zien zitten, houdt het op. Bij hen geldt dat elke oplossing en suggestie die van buiten hun eigen wereldje komt, per definitie wordt afgefikt. Dat is daar de cultuur. ‘We zijn het gewend om het zo te doen en daarom blijven we ook lekker zo doorgaan.’ Het heeft ook met angst te maken, iedereen is bang voor zijn eigen hachje. Zo houdt het voetbal zichzelf stevig in de greep.  Toon Gerbrands bij PSV en voormalig honkballer Robert Eenhoorn bij AZ doen het als niet-voetballers geweldig, maar ik denk wel dat het scheelt of je algemeen directeur bent of dat je zoals in mijn geval alleen met technische zaken te maken hebt.” Peter Blangé behoorde nooit tot de vele beoefenaars van andere sporten die zich afzetten tegen ‘het voetbal met zijn verwende miljonairs’. Dat hij als kind zelf niet ging voetballen, maar voor volleybal koos, was gezien zijn lengte niet meer dan logisch. Zijn tien jaar oudere broer Fred speelde als volleyballer al op het hoogste niveau. Het had ook nog basketbal kunnen worden, want zus Anita kon dat goed en groeide uit tot een van de beste speelsters van Nederland. “Ik koos ook uit een soort luiheid voor volleybal. Daarvoor hoefde ik niet zo veel te lopen als bij voetbal en basketbal. Maar toen ik onder Arie Selinger bij het Nederlands team kwam, moesten we driemaal per week rennen, duurloopjes. We hebben hem vervloekt.” Op school in Voorburg voetbalde Blangé altijd wel mee. “Ik kan ook echt wel tegen een balletje trappen, hoor. Ondanks mijn lengte ben ik best wel motorisch aangelegd. Het ziet er niet lomp uit of zo.” Van jongs af aan volgde hij het voetbal op de voet. Blangé keek niet alleen naar de eredivisie, maar elke zaterdag ook naar beelden van de Bundesliga op de Duitse televisie. Hij ging geregeld met vrienden  naar ADO en Feyenoord. “Later bij de nationale volleybalploeg voelde ik verbondenheid met de topvoetballers. Wij waren in onze opmars naar de wereldtop ook rebels, tegendraads. Daar is toch niets mis mee? Alleen hoort er altijd wel respect te zijn. In die tijd kwamen we weleens voetballers tegen en dat contact verliep eigenlijk altijd uitstekend. Ik heb zelfs het geluk gehad om Johan Cruijff een paar keer te ontmoeten.” Zijn functie bij de KNVB was niet de eerste waarin hij beroepshalve met voetbal te maken kreeg. Blangé was eerder commercieel directeur van de sportafdeling van ORTEC, aanbieder van software en data, en in die hoedanigheid zocht hij samenwerking met eredivisieclubs. “Ajax werd onze eerste klant, Feyenoord, PSV en AZ volgden kort daarna. Met negen van de achttien clubs uit de eredivisie hadden we uiteindelijk een contract. Als ik bij een club op bezoek ging, was de sfeer altijd prettig. Vaak werd ik gevraagd om mee te lunchen en ik probeerde altijd een deel van de training mee te pakken. Ik voelde me prima thuis in die wereld. Als ik een afspraak bij Heracles had, moest ik een hele dag reserveren. Dan werd er veel gepraat en gediscussieerd, met Peter Bosz  en zijn staf, die daar toen trainer was, en ook met voorzitter Jan Smit en technisch directeur Hoogma. Die laatste twee zitten nu inderdaad bij de KNVB… Als ik bij Heracles op bezoek was, riep Smit altijd grappend: ‘Levert dat systeem van die lange nog wat op?’  Peter Bosz was trouwens een van de weinige mensen uit de voetbalwereld die destijds openlijk zei het een goede zet te vinden dat ik bij de KNVB werd aangesteld. Het verschil tussen de ene en de andere trainer wat betreft nieuwsgierigheid en openstaan voor zaken van buitenaf is soms enorm.” Wat nu? “Wonden likken en weer doorgaan.” Peter zegt dat niemand medelijden met hem hoeft te hebben. “Ik hou van succes, maar weet ook dat er een andere kant van de medaille is. Ik ben op dat gebied wel wat gewend. Met de volleyballers hebben we gevoelsmatig meer toernooien verloren dan gewonnen. Ik heb een gezonde twijfel in mijn donder, én beheers de kunst van het relativeren. Als je dat niet kunt, moet je zo’n functie niet accepteren.” Hij wil het liefst in de sport blijven, zíjn wereld. Misschien zelfs wel in het voetbal. Waarom niet? “Ik ben geen verbitterd mens geworden. Kom op, zeg.” De grootheid van het voetbal spreekt hem nog steeds aan. Blangé noemt die wereld ‘een mammoettanker, waarbij vergeleken de andere sporten slechts roeibootjes zijn’. “De mogelijkheden in het voetbal zijn enorm. Ook voor mensen die de wetenschappelijke kant interessant vinden. Er zitten bij een aantal clubs goede wetenschappers. Het is een uitdaging om die mammoettanker een beetje bij te kunnen sturen.” Blangé verbaast zich nog steeds over ingeslepen gewoonten in het voetbal. Zoals, om maar iets simpels te noemen, over de relatief korte tijd dat er wordt getraind. “Een volleybalwedstrijd kan drie uur duren en daarom trainden we ook zo lang. Alleen al omdat je eraan moet wennen om zo lang geconcentreerd te blijven. Een voetbalwedstrijd is twee maal 45 minuten plus soms een mogelijke verlenging. Maar de meeste trainingen duren vijf kwartier. In het betaald voetbal hebben ze de luxe dat bijna alle spelers full prof zijn en dus de hele dag beschikbaar. Daar wordt echter bij lange na geen gebruik van gemaakt. Waarom krijgen ze doordeweeks ook nog een verplichte rustdag? Ik begrijp er echt niets van.”  De oud-volleyballer weet dat hij, mits er sprake van enige mate van nieuwsgierigheid is, iedereen in de voetbalwereld aan de hand van analyses en statistieken kan overtuigen welke onderdelen er bij een elftal verbeterd kunnen worden. “Want cijfers liegen niet.” Een ook maar enigszins waardig afscheid was hem niet gegund bij de KNVB. Er lag nog geen bloemetje klaar. “Pas een dag voor mijn vertrek vroeg er iemand van de directie of er iets voor me was geregeld. Leuk dat je er nog aan denkt, was mijn reactie. Ik heb ervan afgezien en ben met drie intimi gaan eten.” [/blendlebutton]

Spanje-Nederland werd op het WK van 2014 een wedstrijd om nooit te vergeten. Met Arjen Robben en Robin van Persie als uitblinkers verpulverde het Nederlands elftal totaal onverwacht het Spaansesterrenteam. Totaal onverwacht? Eén man dacht daar anders over: bondscoach Louis van Gaal. Een reconstructie in tien scènes. De verrassing “Weet je wat ik doe, Robin?” De aanvoerder van Oranje keek de bondscoach verwonderd aan. De toon verraadde dat er een list was verzonnen, de ogen van de bondscoach twinkelden. Het was de dag voordat het Nederlands elftal zijn eerste wedstrijd op het WK zou spelen. Merkwaardig, dacht Robin van Persie, wat zouden ze nu krijgen? Wekenlang hadden ze toegeleefd naar de clash tegen Spanje, de reprise van de WK-finale van 2010 die zo smartelijk was verloren, wekenlang had Louis van Gaal het nieuwe systeem, 1-5-3-2, erin gedrild bij zijn spelers en wekenlang was op alle slakken zout gelegd en hadden ze tot overgeven aan toe moeten rennen en vliegen om maar topfit te worden. Voor toeval was weinig ruimte, alle 23 spelers en 37 stafleden wisten tot in de allerkleinste details wat er van hen verwacht werd op die dertiende juni van 2014 in het Braziliaanse Salvador. Maar nu ging Louis van Gaal blijkbaar iets bijzonders doen. “Nou, trainer, ik ben benieuwd,” zei Van Persie. “Ik nodig zo alle families uit voor morgen. En die mogen blijven tot de middag.” Van Persie stamelde: “Op de ochtend van de wedstrijd?” Van Gaal lachte zijn hardste lach en bulderde: “Ja! Kinderen erbij, vrouwen erbij. Robin, we hebben vijf weken keihard gewerkt in Portugal. Nu weer hier, ik ga dat doen.” [caption id="attachment_18822" align="alignnone" width="2560"] Robin van Persie met zoontje Shaqueel[/caption] Het schoot voor de zoveelste keer door het hoofd van Van Persie. Hij mocht dan zelf een aparte vogel zijn, de bondscoach was er ook eentje. Pas toen hij daadwerkelijk stond te poolen met zijn zoontje Shaqueel, terwijl de klok langzaam richting kick-off tikte, begreep hij wat hier gebeurde. Het jonge, onervaren Oranje, extreem gespannen voor de clash met de regerend wereld- en Europees kampioen, schudde alles van zich af. Er werd gelachen, koffie gedronken met de vrouwen, de kinderen dartelden rond. Enkel Bruno Martins Indi voelde de situatie niet helemaal goed aan. Toen hij met zijn geliefde voor de lift stond en al op het knopje had gedrukt, voelde hij een harde, grote hand op zijn schouder. Toen hij zich omdraaide keek hij in de ogen van de bondscoach. “Nee, Bruno, dat gaan we dus niet doen. Ik ga nu ook niet lepeltje-lepeltje liggen met Truus.” De specialisten Max Reckers tuurde naar zijn scherm. De beeldjes van de ‘computergoeroe’, zoals hij door de bondscoach werd genoemd, waren een buitengewoon belangrijk onderdeel van de strategie van Oranje. Die beeldjes moesten goed zijn, een verhaal vertellen wat aan alle kanten klopte, inspireerde en triggerde. Reckers, een man van data, feiten en innovatie, was moe. Louis van Gaal voelde als een tweede vader, maar was vooral coach van de coaches en je kon bij hem geen steek laten vallen. Iedere avond, na iedere lange werkdag, moest er nog gediscussieerd worden en gingen al die specialisten van het omvangrijke begeleidingsteam op elkaar los. Dan had je zo’n inspanningsfysioloog als Jos van Dijk, een ongekende topper in zijn vak, maar wat kon die man wollig en abstract ouwehoeren. Daar hield Reckers niet van, die wilde concrete opdrachten en dan kwam hij wel met de juiste beeldjes op de proppen. Maar in zijn ogen toverde Jos met sprookjes die in de algehele visie zouden moeten passen. Dodelijk vermoeiend. Maar wie zette de bondscoach de hele tijd bij elkaar: Jos en Max. Nou lekker dan. Aan de andere kant, dat wist Reckers dondersgoed, was de irritatie vaak de prikkel tot het komen van oplossingen. Hoe hadden Van Dijk en hij zich wel niet gebogen over het optimaal fit krijgen van ‘de man van glas’, Arjen Robben? Ze waren tot de conclusie gekomen dat er een veel te grote motor in een niet zo’n heel goede auto zat en die motor brulde maar, omdat Robben een fanatisme bezat wat alleen de buitencategorie topsporters herkennen. [caption id="attachment_18823" align="alignnone" width="2156"] Louis van Gaal en Arjen Robben[/caption] Aan de hand van data waren ze hem gaan temperen in het aantal inspanningen. Zo wisten ze Robben al bij Bayern München vaker topfit te krijgen dan ooit en nam het aantal blessures af. Voor dit WK zag Reckers aan de data dat het goed zat, de sterspeler van Oranje kon het aan zijn extreem intense sprints in te zetten. Er was wel iets anders wat Reckers spannend vond. De vijftienmeterregel was heilig geworden. Zowel de linies als de spelers mochten nooit die regel loslaten. Drie weken lang had Louis van Gaal hem de opdracht gegeven dit te monitoren. “Vroeger deed ik dat met een touw, Max, als ze dan te ver uit elkaar gingen staan vielen ze allemaal om.” Maar Reckers kan het met zijn beelden geweldig laten zien aan de spelers. Op een dag kwam keeperstrainer Frans Hoek aankloppen: of Max wel even aan de doelman wilde denken, dus even aanpassen graag al die data. [caption id="attachment_18824" align="alignnone" width="2551"] Keeperstrainer Frans Hoek instrueert Jasper Cillessen[/caption] Ging ie weer. Dag na dag na dag. Geen speler mocht meer dan vijftien meter van de andere afstaan, geen linie mocht meer dan vijftien meter van de andere linie afwijken, de keeper moest er aan denken, de mannen die vanuit intuïtie speelden moesten er aan denken, en als het ook maar even misging, het een metertje scheelde, schalde de stem van de bondscoach over het veld. Ongelooflijk vond Reckers dat. De bondscoach had de beelden als enige nooit nodig om toch gelijk te hebben. De beelden waren er puur als bewijs voor de ongelovige speler. Op televisie lachten ze erom, René van der Gijp en Johan Derksen voorop. Wat een poeha, wat een overdreven onzin, al die specialisten in de staf. Reckers wist beter. Bij Bayern al waren ze erachter gekomen: de vijftienmeterregel stond garant voor vele clean sheets en zodra de regel vergeten werd, regende het tegengoals. Zeker tegen zo’n ploeg als Spanje. De overtuiging Het was Joël Veltman die per ongeluk zijn mond voorbij praatte. De voorbereiding was al in volle gang en nog niemand was het opgevallen dat Oranje afscheid had genomen van de Hollandse school. Het vertrouwde 1-4-3-3 was ingewisseld voor een 1-5-3-2. Althans, dat was de conclusie van de media en de bondscoach wist beter. Die had een 1-3-1-4-2 op het bord gezet waar veel spelers aanvankelijk glazig naar hadden gekeken. Vervolgens had Van Gaal uitgelegd hoe je van een verdedigende 1-5-1-2-2 naar dat aanvallende andere systeem moest schakelen. De overwegend jonge spelers, met nauwelijks ervaring op het mondiale podium, hadden twee dingen mee: ze waren leergierig en waren in enkele weken Hoenderloo topfit geworden. De vraag was alleen: wat zouden de vedetten ervan vinden? Die hadden de eerste weken van het trainingskamp nog rust gehad en kwamen nu binnen. Spannend. De grootste vedetten, Robin van Persie en Arjen Robben, straalden van oor tot oor. En gaven hun jongere collega’s nog eens een boost in het vertrouwen dat deze wonderlijke weg naar succes de juiste was. Ze meenden het. Van Persie was al in een zeer vroeg stadium in vertrouwen genomen door de bondscoach. De sterspeler van Arsenal was geblesseerd in Nederland aan het revalideren toen Van Gaal met Truus voor zijn deur stond: “Ga je mee naar PSV-Feyenoord?” Naast elkaar op de tribune wees Van Gaal Van Persie op het systeem van Ronald Koeman, met Graziano Pellè als spits en met vijf verdedigers achterin. Dat was nog eens heerlijk voetballen, dacht Van Persie, al die mannen die zich gedisciplineerd inzetten om jou te laten uitblinken. De aanvoerder was meteen in voor deze revolutie. Even later zaten Robben en Van Gaal aan de koffie. De ster van Bayern glunderde. Met deze plannen zag hij het zitten, dit werd leuk, dit werd lachen. Toen moesten er nog twee dingen gebeuren. De derde sterspeler, Wesley Sneijder, moest een wonder gaan verrichten om fit te raken. En misschien nog wel belangrijker: na het wegvallen van Kevin Strootman met een meniscusblessure viel Van Gaal terug op een speler waar hij eigenlijk niet zo dol op was: de druistige Nigel de Jong. [caption id="attachment_18825" align="alignnone" width="2560"] Wesley Sneijder en Dirk Kuyt[/caption] Juist die werd zijn belangrijkste soldaat: krachtig, dominant, een voorbeeld voor de jongeren. Alleen, nu moest Sneijder nóg fitter worden, want met De Jong erbij werd de rol van de nummer tien anders, hij moest op ‘acht’ spelen en dat betekende flink hollen tegen de Spanjaarden. Dat werd spannend, maar die strijd ging Van Gaal aan, die oorlog met Sneijder moest hij winnen. Ging hij winnen. De rol van het brein Spanje wentelde zich in de comfortzone. Wat kon er gebeuren? Het elftal zat bomvol gelauwerde sterren. Vanaf 2008 hadden ze alles gewonnen: twee keer Europees kampioen, een keer wereldkampioen. Nog maar enkele weken geleden was de finale van de Champions League tussen Real Madrid en Atlético Madrid geweest, een zinderende 4-1 na verlenging. Atlético was landskampioen geworden met de genaturaliseerde spits Diego Costa als grootste troef, de ontbrekende schakel in het soms wat moeilijk scorende Spanje. Barcelona leverde, ondanks een wat minder jaar, wel de as Piqué, Xavi en Iniesta, met name de laatste was in bloedvorm. En op de bank zat daar de lieve ouwe opa die stiekem alle prijzen bij elkaar schommelde: Vicente del Bosque. Slechts een jaar ouder dan Louis van Gaal, met de rust en de senioriteit van een onaantastbare grootheid. In het Spaanse brein rustte het vertrouwen, het suste misschien wel in slaap. In Nederland was er nog maar één man die geloofde in de kansen. Dat was Louis van Gaal zelf. Dat gekke systeem, die slaapverwekkende oefenduels, de ongerustheid over de fitheid van Sneijder en Van Persie, de namen van al die eredivisiejongens op het bord versus de wereldsterren van Spanje, dat kon toch niet goed gaan? “Maar wij zijn fit!” brulde de bondscoach tegen zijn spelers. En die geloofden het op een gegeven moment ook zelf. Al die Spanjaarden hadden zestig wedstrijden of meer gespeeld in een slopend seizoen. Alleen Daley Blind en Arjen Robben kwamen daar een beetje bij in de buurt. Het klimaat in Brazilië vergde een ultieme fitheid, veel wedstrijden zouden in de tweede helft beslist gaan worden. Oudere, minder fitte teams zouden het ongetwijfeld gaan afleggen. En de bondscoach bleef het maar uitleggen: als Oranje het voor elkaar zou krijgen vanaf de buitenkanten de ballen diep over Piqué en Sergio Ramos te leggen zou het bingo zijn. Die waren niet zo snel, Robben en Van Persie zouden die twee eruit gaan lopen. In het gebutste brein van Oranje werden alle signalen geactiveerd, de mannen waren klaarwakker. Frans Hoek had nog wel een uitdaging. “Blijven staan, Jasper,” werd zijn mantra. De doelman had veel kwaliteiten, maar in de een-tegen-een en zeker ook met penalty’s kwam de gokker in hem naar boven. Dan ging hij alvast duiken en liggen in plaats dat hij zich groot maakte en wachtte op de actie van de aanvaller. Hoek werd er gek van. Juist tegen Spanje moest Jasper Cillessen zijn rust zien te bewaren en het voetbal niet met het casino verwarren. Hoek pakte het hoofd van de keeper nog een keer vast: “Denk erom, hè?” Cillessen had zijn ondoorgrondelijke glimlach getoond. Wat ging er in zijn hoofd om? Hallo, ik ben ron Ron Vlaar tuurde in de diepte. Daar zag hij hem. De boevenkop van Costa. Vlak voor de wedstrijd had de bondscoach toch iets omgedraaid. Niet hij, maar Stefan de Vrij werd de vrije verdediger. Vlaar moest in gevecht gaan met de spits waar de hele wereld naar keek. In zijn moederland floten ze hem uit, die verrader, maar de door Diego Simeone geprogrammeerde schurk was een spits om van te schrikken. Sterk, gemeen, gewiekst en doeltreffend. Vlaar, van degradatiekandidaat Aston Villa, kon aan de bak met een lichaam dat al vaak genoeg had verteld dat het op zijn retour was. Scheidsrechter Nicola Rizzoli zette de boel in gang en het witte Spanje begon te combineren tegen het blauwe Oranje. Frank Snoeks legde de kijkers uit hoe het zat: er waren drie spelers die een gouden driehoek moesten vormen – Robben, Van Persie en Sneijder –, de rest moest tegenhouden. Snoeks zat mis. Oranje was een georkestreerd geheel en de spelers schoven extreem gedisciplineerd van systeem naar systeem. Nimmer werd de vijftienmeterregel vergeten en daardoor werden de ruimtes klein, te klein om eens fijn doorheen te combineren. [caption id="attachment_18826" align="alignnone" width="2127"] Ron Vlaar luistert, van Gaal legt uit[/caption] Ron Vlaar kegelde in zijn eerste actie meteen Costa fiks omver. Hallo, ik ben Ron. Was dat maar vast gebeurd. De Brazilianen op de tribune vonden het prachtig, het sentiment ging naar de Nederlanders. Arjen Robben stond ondertussen te popelen zich met het spel te bemoeien, want hoe knap Oranje tactisch ook speelde, een goede pass in de richting van de sterspelers zat er nauwelijks in. Hij week uit naar de zijkant en herinnerde zich de talloze trainingen en patronen meteen. Bal hard langs Piqué en Ramos, Sneijder liep het gat in en... Iker Casillas. De kwelgeest van Robben uit 2010 was nog steeds niet te passeren. Plotwendingen Del Bosque begon te wippen. Dit liep niet naar wens. Met Costa dacht hij een probleem te hebben opgelost, maar dit Oranje zorgde ervoor dat hij er plotseling een probleem bij had. Het korte combineren, de grootste kracht van Spanje, was in al die drukte niet mogelijk en dus begonnen zijn spelers steeds vaker de diepte te zoeken richting de spits. Maar die passes mislukten stuk voor stuk, alles was voor Vlaar en De Vrij. Zorgelijk was ook de samenwerking tussen Piqué en Ramos, die voor het eerst dat jaar samen in het centrum stonden. In alle andere wedstrijden was Martínez van Bayern vaste keus geweest. Zat hij fout? Zijn beste opbouwer zat nu op de bank. Xavi speelde bleek, de jonge Azpilicueta en Alba waren onrustig, gelukkig trok Iniesta meer en meer de regie naar zich toe. Hij zag de zwakke schakel van Oranje. Sneijder werkte zich een ongeluk en zweette als een otter, maar als er een gat viel, was het vaak rondom hem. De Jong en Jonathan de Guzman repareerden zich een ongeluk, maar in balbezit speelden alle middenvelders bijzonder matig. In de 27ste minuut fopte Costa de Italiaanse arbiter door met zijn been achter die van De Vrij te haken. Penalty. Cillessen bleef lang staan, maar Alonso stond niet op het lijstje van Hoek als mogelijke penaltynemer. Hij moest gokken en gokte goed, de bal bleek net iets te zuiver geplaatst: 1-0. Oranje kon niets anders dan de tegenstander proberen uit te putten. ‘Provocerende pressing’, had de bondscoach gezegd. Ze lieten de Spanjaarden komen om ze rond de middencirkel van alle kanten af te jagen, druk te zetten, te frustreren. Het lukte wonderwel, maar zelf een kans krijgen: ho maar. [caption id="attachment_18827" align="alignnone" width="2560"] De beroemde kopgoal van Van Persie[/caption] Vlak voor rust, toen de wedstrijd naar de thee kabbelde, besloot Robben: wat Iniesta kan, kan ik ook. De topfitte aanvaller begon te zwerven om de boel naar zijn hand te zetten. Meteen werd het duidelijk. Ramos en Piqué waren moe. Niet scherp, niet fit, niet goed en niet snel genoeg. Maar aan de andere kant ontsnapte De Guzman aan rood, bij de huidige VAR was zijn landing op de wreef van Alonso ongetwijfeld bestraft, en kwam Silva oog in oog met Cillessen na een majestueuze steekpass van Iniesta. Cillessen zakte al door zijn knie, maar in een flits hoorde hij de woorden van Hoek: blijf staan, blijf wachten. Net op tijd stak hij zijn hand de lucht in. Wereldredding. Plotwending. Ander verhaal. 2-0 en het was wellicht klaar geweest. Blind verzond een minuutje later, vlak voor rust, een wereldpass en Van Persie sprong zijn dolfijnensprong. Kopbal over Casillas, 1-1. Geluk of toeval of beide niet Geluk? Natuurlijk niet. Niks geen geluk. Van Gaal kon er boos om worden. Dit was wat hij had voorspeld en de spelers hadden kwaliteit getoond. Die redding van Cillessen was geen geluk. Die aanval van Blind en Van Persie was geen geluk. Allemaal op getraind, allemaal voorspeld, allemaal de kwaliteiten van de spelers. Van Persie verklapte later wat er in de split second voor zijn kopbal in zijn hoofd gebeurde. “De kopbal was bewust. Toen ik de bal bijna bij me had, flitste door mijn hoofd: ik neem hem op de borst aan. Maar ik voelde dat ik er dan niet bij zou kunnen komen. Dus kon het alleen maar met mijn hoofd. En pas op het allerlaatste moment bedacht ik: dan moet ie eroverheen. En nee, dat was geen toeval. Ik praatte altijd veel met keeperstrainer Frans Hoek. Even samen een bakkie doen. Hij had me uitgelegd hoe Iker Casillas denkt. Ik wist: die komt sneller zijn doel uit dan een andere keeper. Onbewust zat dat in mijn hersenen geprogrammeerd. Dat alles dan zo samenkomt in die kopbal, ja, dat was een droom die uitkwam.” Van Gaal zei: “Ze zeggen vaak: daar heb je hem weer. Arrogant. Maar het is gewoon een feit dat die wedstrijd liep zoals ik vooraf al zei dat-ie zou lopen. De spelers moesten het alleen nog uitvoeren en dat deden ze geweldig. Alle lof voor hen, het was hun verdienste. Ze flikten het tegen spelers die alles gewonnen hadden. Maar dat wij tegen hen kansen kregen, was logisch. Piqué en Ramos waren niet zo snel, onze aanvallers wel. En zij verdedigden altijd op de middenlijn, dus wij zouden veel kansen krijgen.” Een onmogelijk geachte zege In de studio van de NOS dachten ze daar in de rust nog heel anders over. Niks geen kansen bromden Bert van Marwijk en Youri Mulder. 'Pover', zo speelde Oranje. "Pover?" schrok Tom Egbers. Mulder somberde: "Ja, pover. Zeer matig voetbal." Van Marwijk: "Die Spanjaarden hadden het natuurlijk allang moeten uitspelen, maar die zijn zo nonchalant." De wedstrijd begon weer en de hemel brak open. Stortregen, typisch het klimaat in Salvador, wist Snoeks, het kon ook zo maar weer over zijn. De wedstrijd werd intenser, rommeliger, slordiger, tot in de 53ste minuut Daley Blind nog maar eens een lange pass de diepte ingooide. Weer stond het centrale duo van Spanje uit positie, deze keer was het Robben die de bal met buitenkantje voet uit de lucht plukte, hij kapte Piqué uit en kogelde de bal richting doel. Kwelgeest Casillas stond al klaar de poging te pareren, maar de te laat toegesnelde Ramos toucheerde de bal voldoende om de baan van het schot te veranderen: 1-2.  Aan de andere kant leek Costa steeds kleiner en radelozer. De malle Martins Indi deed net of hij een enorme kopstoot van hem kreeg en allemachtig, daar hoorde Costa die Brazilianen weer joelen. Wat een ellende. De Spanjaarden ademden zwaar, ze kwamen niet in hun geliefde tikkie-takkie-spel met de vele positiewisselingen en kordate loopacties, ze werden op tactisch gebied uitgedaagd zoals ze nimmer ervoor werden uitgedaagd. En dan hielp het niet dat er ineens een onhandige spits aan het klooien sloeg, een man die steeds door Ron Vlaar perfect buitenspel werd gezet. Het hielp ook niet dat die jongens van Oranje steeds harder begonnen te lopen, die gasten leken wel topfit. Hup, daar versnelde Robben weer, ene Daryl Janmaat kletste eroverheen en Van Persie haalde machtig uit: de lat. Del Bosque greep in: alles op de aanval, Fernando Torres en Pedro erbij, Costa en Alonso eruit. Van Gaal bracht Georginio Wijnaldum voor De Guzman: nog een loper erbij. Geluk en toeval kwamen pas na het plan dat steeds meer lukte. Rizzoli gaf een onterechte vrije trap, Sneijder krulde die naar de tweede paal en Casillas dook er – onder druk van Van Persie – onderdoor. Dankjewel, zei De Vrij: 1-3. Menig arbiter zou hem afkeuren, Casillas werd aangevallen in zijn gebied, Rizzoli vond het prima allemaal. Vlak erna floot hij wel toen Silva de 2-3 maakte. Buitenspel. De film ging hard. Casillas in de fout, Van Persie met een uiterste krachtsinspanning: 1-4. Sneijder met een loeiharde pass de diepte in, Robben die Ramos inhaalde, uitkapte, Casillas uitkapte, de bal in het doel kogelde: 1-5. [caption id="attachment_18828" align="alignnone" width="2560"] Spanje keeper Iker Casillas is voor de vijfde keer verslagen. Doelpuntenmaker Robben en Sneijder vieren feest[/caption] De Spanjaarden, die in de vorige drie eindrondes in totaal slechts zes goaltjes hadden geïncasseerd, doolden duizelig rond. Casillas, die in 2014 in 29 officiële wedstrijden maar twintig keer was gepasseerd, wist niet wat hem overkwam. De superlatieven vochten zich een weg naar buiten. Oranje had gedaan wat niemand voor mogelijk had gehouden. Niemand? Wat vooraf ging “Maar de bondscoach ziet kansen!” Een volle zaal vol mkb’ers kijkt geamuseerd en geboeid naar de grote man op het podium die in het voorjaar van 2014 naar een scherm wijst. “Want de bondscoach gelooft in visie en structuur.” Stilte. “En dan vooral in mijn visie. En mijn structuur.” De zaal lacht. De mensen beginnen te schuiven op hun stoelen. In het hele land heeft niemand veel zin in het WK. Dit Oranje is niet goed genoeg. De poule met Spanje, Chili en Australië: niet te doen. En stel nou dat ze tweede worden in die poule? Dan wacht gastland Brazilië. Kortom: kansloos. Maar die man op het podium, die is wel erg enthousiast en zeker van zijn zaak. De mensen in de zaal voelen zich bevoorrecht. Ze hebben een soort van exclusieve hoop in een verder behoorlijk somber voetballand. Van Gaal zei: ‘Ze zeggen vaak: daar heb je hem weer. Arrogant. Maar het is gewoon een feit dat die wedstrijd liep zoals ik vooraf al zei dat-ie zou lopen’ De duiding achteraf Louis van Gaal kijkt me geringschattend aan. “Nee natuurlijk niet,” brult hij. Hij schudt zijn hoofd. Als zelfs zijn biograaf er al niks van begrijpt... Even een slok van zijn macchiato en een hap van zijn wrap met kip. Weer rustig geworden: “Spanje-Nederland was niet de mooiste wedstrijd onder mijn leiding. Je moet het altijd in verhouding zien. De momenten waarop ik als vakman echt gelukkig was, zijn talrijk geweest. Als ik er een wedstrijd uit mag pikken: de 0-2 van Ajax tegen Real Madrid in de winter van 1995. Die avond was Ajax zo dominant. Met Bayern heb ik wedstrijden gespeeld waarvan ik dacht: dit is het. September 2009 wonnen we van Dortmund met 5-1.” En waarom Spanje-Nederland niet? “Omdat in mijn vaandel staat: aanvallend, dominant en attractief. Alleen, een coach is meer dan een vaandel. Een coach moet zorgen dat zijn elftal zo goed mogelijk presteert. Strategie, tactiek en overredingskracht zijn dan de wapens. Tactiek is een middel en het WK in 2014 is een tactisch wonder geworden. De spelers hebben zich zo goed gevoeld in dat systeem. En natuurlijk speelden we tegen Spanje countervoetbal, maar de hele wereld heeft die weken genoten van het Nederlands elftal en we hebben ook heel veel gescoord. Maar die 5-1 tegen Spanje bleef eengevolg van een tactisch middel.” Helden Magazine 64 De reconstructie van Van Gaal komt voort uit Helden Magazine 64. In het dubbeldikke eindejaarsnummer blikken we terug op het sportjaar 2022 én is er volop aandacht voor het WK Voetbal in Qatar. Virgil van Dijk siert samen met Irene Schouten de cover. Voor Schouten kon het jaar 2022 niet op. Ze won drie olympische titels, de wereldtitel allround en trouwde. In de WK-special lees je interviews met Denzel Dumfries, Matthijs de Ligt, Cody Gakpo en Soufiane Touzani. Daarnaast vertellen vriendinnen Candy-Rae en Laura Benschop over hun leven met WK-gangers Daley Blind en Davy Klaassen. Verder in deze editie een uitgebreid interview met olympisch shorttrackkampioen Suzanne Schulting en coach Jeroen Otter. Een terugblik op een bewogen wielerjaar met Merijn Zeeman, Kjeld Nuis kende een jaar vol pieken en dalen én Annemiek van Vleuten presteerde het onmogelijke. Daarnaast liet Dylan van Baarle zien dat zijn tweede plek op het WK in 2021 geen toeval was en is Luc Steins de handballende Messi van Paris Saint-Germain. Thomas Krol won op zijn eerste Spelen meteen goud en zilver. Maar het ging niet vanzelf. Giovanni van Bronckhorst kende een geweldig eerste jaar bij Rangers FC. John van ’t Schip won in 1987 de Europa Cup II met Ajax en Hennie Stamsnijder won in 1981 als eerste Nederlander de wereldtitel veldrijden. Als laatste wil Susila Cruijff het gedachtegoed van haar vader voortzetten en blikt voetbalster Vanity Lewerissa terug op een moeilijke tijd. Wil je het hele nummer lezen? Bestel Helden Magazine 64 via onze webshop. Geen inspirerende sportverhalen missen van jouw Nederlandse sporthelden? Kies het abonnement dat bij jou past en word abonnee.