Davis Cup-helden

Wint Roger Federer voor het eerst de Davis Cup? Dat is de grote vraag dit weekend in Lille, waar Frankrijk het op gravel opneemt tegen de Zwitsers in de finale van de landenwedstrijd. Dit zijn vijf Davis Cup-helden.

5 Pat Cash

Alle ogen waren gericht op Pat Cash in de Davis Cup-finale van 1986. De finale werd gespeeld op zijn favoriete ondergrond gras en in zijn geboortestad Melbourne. Maar ja, de toen 21-jarige Australiër was net terug van een rugblessure en was eerder dat jaar geopereerd aan een blindedarmontsteking. En in de finale wachtte Zweden, de winnaar van de Davis Cup in 1984 en 1985.

Cash won zijn eerste enkelspel van de twintigjarige Stefan Edberg en een dag eerder had hij met John Fitzgerald ook het dubbelspel gewonnen. Paul McNamee verloor echter allebei zijn singles. Toen Cash voor zijn tweede enkelspel aantrad, stond het dus 2-2. Mikael Pernfors was de tegenstander. De Zweed was nummer tien van de wereld en had in 1986 in de finale van Roland Garros gestaan. Cash was een grasspecialist, had in 1984 in de halve finale van Wimbeldon gestaan, maar stond slechts 24ste op de wereldranglijst.

Pernfors leek de derde Davis Cup-titel op rij eenvoudig binnen te slepen in de beslissende wedstrijd, in no time nam hij een voorsprong van twee sets tegen nul: 6-2, 6-4. 'Hij speelde werkelijk fantastisch,' stelde Cash later. De Zweedse captain Hans Olsson dacht dat de cup in de tas was. 'Edberg had al gewonnen, Pernfors speelde weergaloos. We waren zo dichtbij.'

In de derde set wist Cash zijn tegenstander te breken. Het publiek ging meteen achter hem staan. Pernfors ging steeds meer fouten maken en servicevolleyspecialist Cash voelde dat de wedstrijd omkeerde. Hij won de drie volgende sets met 6-3, 6-4, 6-3. 'Dit is de mooiste comeback ooit,' zei Cash.

Neale Fraser, captain van de Australiërs, hield na het laatste punt de arm van Cash omhoog, alsof hij een bokser was die zojuist een gevecht had gewonnen.

Een jaar later wist Pat Cash de titel te winnen op Wimbledon.

4 Radek Stepanek

De Tsjech had er al wat legendarische Davis Cup-wedstrijden op zitten in zijn carriere. Zo won hij in 2009 van de Kroaat Ivo Karlovic met 6-7, 7-6, 7-6, 6-7, 16-14. De 82 games die de wedstrijd in beslag nam, was een evenaring van het record sinds de invoering van de tiebreak. In de zes uur durende partij, kreeg hij ook nog eens 78 aces om zijn oren, destijds een wereldrecord.

In 2012 was Stepanek de grote held in de finale tegen Spanje. David Ferrer had op de indoor hardcourtbaan in Praag na Stepanek op zondag ook van de Tsjechische kopman Tomas Berdych gewonnen. In de laatste, beslissende wedstrijd moest Stepanek aantreden tegen Nicolas Almagro, de nummer elf van de wereld en 26 plekken hoger op de ranking. De 34-jarige Stepanek won met 6-4, 7-6, 3-6, 6-3 en was de tweede dertig-plusser die een beslissende wedstrijd in de geschiedenis van de Davis Cup-finale won.

Dat deed hij een jaar later nog eens dunnetjes over. Opnieuw stond het 2-2, nadat Novak Djokovic had gewonnen van Berdych op zondag. Opnieuw moest Stepanek, die zich na de Davis Cup-finale van 2012 aan een nekhernia had laten opereren, als laatste de baan op. Dit keer in Belgrado tegen Servië. Dusan Lajovic, nummer 117 van de wereld en vlak voor de finale aangewezen als vervanger van de geblesseerde Janko Tipsarevic, de tegenstander. Ondanks het fanatieke thuispubliek werd het nooit spannend, Lajovic pakte vijf games.

De 35-jarige Stepanek was de eerste speler die twee jaar op rij de Davis Cup had beslist.

3 Henrik Sundström
Jimmy Connors en John McEnroe waren tegenpolen. Voor McEnroe was spelen voor zijn land de hoogste eer. Connors had niets met spelen in teamverband, zegde steeds af en ging liever skien. Captain Arthur Ashe strikte in 1984 beide kemphanen, hij ad een Dream Team. De nummers één en twee van de wereld gingen voor het eerst in één team spelen in de finale van de Davis Cup in en tegen Zweden.

Maar McEnroe en Connors bleven aartsrivalen, op Roland Garros en Wimbledon hadden ze elkaar dat jaar nog verrot gescholden op de baan. McEnroe: 'We spraken buiten de baan geen woord meer met elkaar. We verbleven nooit in dezelfde ruimte.'

Amerika was de grote favoriet, al werd er gespeeld op gravel. McEnroe was dat jaar oppermachtig, had in heel 1984 slechts twee partijen verloren. Met Mats Wilander hadden de Zweden een gravelspecialist, maar Henrik Sundström en het jonge, onervaren dubbel Stefan Edberg/Anders Jarryd moest simpel verslagen kunnen worden.

Jimmy Arias, destijds hittingpartner: 'Het was december en maar een uur per dag licht. Dat deed de sfeer ook al geen goed. McEnroe en Connors weigerden met elkaar te trainen. Ik moest daardoor zes uur per dag de baan op als trainingspartner.'

In de eerste partij in Göteborg werd Connors afgeslacht door Wilander. De Amerikaan schold, beledigde, maakte obscene gebaren en probeerde de umpirestoel om te duwen. Hij kreeg waarschuwingen en een boete.

McEnroe moest de schade repareren tegen Sundström. De twintigjarige Zweed was weliswaar opgeklommen naar de zesde plek op de wereldranglijst, vooral dankzij zijn resultaten op gravel. In de Davis Cup was hij dat jaar nog ongeslagen in zes duels. Maar de ongenaakbare nummer één van de wereld moest dit varkentje wel even wassen. McEnroe was bovendien altijd goed in de Davis Cup, zou uitgroeien tot de succesvolste Davis Cup-speler ooit met vijf eindzeges en 59 overwinningen in enkel- en dubbelspel.

Maar tegen Sundström speelde hij zijn slechtste partij uit zijn loopbaan als Davis Cup-speler en de Zweed stuntte met een overwinning in drie sets. De derde nederlaag van McEnroe in 1984 was een feit.

Het moraal was geknakt. Een dag later ging het jarenlang bijna onoverwinnelijke dubbel Peter Fleming/McEnroe ook nog eens onderuit tegen Edberg en Jarryd. Zweden zorgde voor de sensatie door al op zaterdag de finale te beslissen. Het werd uiteindelijk 4-1, Sundström won ook nog zijn tweede enkelspel tegen Arias.

Zo mooi als in 1984 werd het nooit meer voor Sundström. Hij werd nadien nog maar een keer opgeroepen voor de Davis Cup. Door aanhoudend blessureleed stopte hij al op zijn 25ste met tennissen.

2 Pete Sampras

Tijdens de Koude Oorlog was tennis een westerse, kapitalistische sport. Niets voor Russen dus. Dankzij Michail Gorbatsjov veranderde dat. Rusland deed in 1995 voor het eerst echt van zich spreken als tennisnatie, het land haalde de Davis Cup-finale. Daarin moest Rusland het opnemen tegen Amerika, dat met Pete Sampras en Jim Courier op de proppen kwam. De Russen moesten het doen met Andrei Chesnokov en Yevgeny Kafelnikov.

De Russen hadden het thuisvoordeel, er werd in Moskou gespeeld op gravel, de ondergrond waarop de Russische spelers uitblonken en Sampras juist minder goed uit de voeten kon. De nummer één van de wereld had immers ook nog nooit Roland Garros gewonnen, tot zijn frustratie.

Sampras was bovendien niet gelukkig geweest in de Davis Cup. Zijn debuut, in 1991, werd een nachtmerrie. Het was zijn schuld dat de finale tegen Frankrijk werd verloren met 3-1, hij verloor allebei zijn partijen in Lyon.

Sampras werd gezien als de zwakke schakel. De druk was groot, hij mocht zijn land niet opnieuw in de steek laten, zeker niet in en tegen Rusland. Tegen de taaie Chesnokov oogde Sampras onzeker. Bij zijn coach Tim Gullikson was een hersentumor geconstateerd en die pijn droeg hij al het hele jaar met zich mee. Dat tweelingbroer Tom Gullikson captain was van de Amerikanen maakte het voor Sampras nog emotioneler.
Sampras gaf alles, het werd een vijfsetter. In de laatste set hinkte hij tussen de punten, maar hij won wel met 6-4 in de vijfde set. Sampras liet zich op z'n rug vallen, huilde gelijktijdig van geluk en pijn. Na het laatste punt schoot de kramp in beide benen, hij moest van de baan gedragen worden en was niet in staat zijn tegenstander de hand te schudden.

Kafelnikov stuntte daarna door Courier, tweevoudig winnaar van Roland Garros te kloppen. In het dubbelspel wijst Gullikson Todd Martin en Sampras aan. De Russen snappen er niets van, hadden geen rekening met Sampras gehouden. Het begeleidingsteam heeft echter wonderen verricht en Amerika won het dubbel.

Een dag later moet Sampras opnieuw aan de bak tegen Kafelnikov. Voor alle Russische hoogwaardigheidsbekleders speelde Sampras zijn beste wedstrijd ooit op gravel, hij won in drie sets. Het is 3-1, Sampras had in zijn eentje de Davis Cup binnengesleept en nog wel in Rusland.

Grote smet op zijn carrière, gaf Sampras later aan, was dat na terugkeer in Amerika amper werd stilgestaan bij de Davis Cup-zege. Het was reden dat hij daarna niet langer stond te springen om voor zijn land uit te komen.

1 Mikhail Youzhny

Duizenden chauvinistische Fransen vierden al feest in het Palais Omnisport in Parijs. In de vijfde partij van de Davis Cup-finale in 2002 tegen Rusland leidde Paul-Henri Mathieu met 2-0 in sets tegen Mikhail Youzhny. De 21-jarige Fransman werd al gebombardeerd tot held.

Yevgeny Kafelnikov was dat weekeinde opzichtig in de stress geschoten en werd gepasseerd voor de beslissende wedstrijd. De twintigjarige Youzhny werd voor de leeuwen gegooid en Rusland de eerste Davis Cup-titel bezorgen.
Youzhny was onder de indruk van de joelende Fransen en de aanwezigheid van ex-president Boris Jeltsin op de tribune, hij had de Davis Cup alleen meegemaakt als ballenjongen.

Youzhny herpakte zich in de derde set. Na vierenhalf uur stond het 3-6, 2-6, 6-3, 7-5, 6-4. Jeltsin dacht even niet aan zijn hart, danste op de baan, omhelsde en zoende de tennisser. Met hun nationale vlag renden de Russische tennissers door het snel leeglopende stadion, terwijl Mathieu huilend op zijn stoeltje zat.

De Fransman raakte na de nederlaag helemaal de weg kwijt. Tot en met Wimbledon 2003 wist hij slechts één wedstrijd te winnen. Hij viel buiten de top honderd, raakte geblesseerd. Pas in 2005 hervond hij zich, maar voor altijd zal hij worden herinnerd aan Het Debacle.