Giovanni van Bronckhorst werd vorig jaar trainer van Rangers FC. Hij had meteen succes. Gio haalde de finale van de Europa League, won de Schotse beker en bezorgde zijn ploeg voor het eerst in jaren een Champions League-ticket. We gingen langs in Glasgow.

Europa League-finale

Giovanni van Bronckhorst voelt zich bij Rangers FC als een vis in het water. Op wedstrijddagen draagt hij verplicht een stropdas, zoals alle genodigde heren in de klassieke, stijlvolle ontvangstruimte van het altijd uitverkochte Ibrox Park. Na de met 4-0 gewonnen competitiewedstrijd tegen St. Mirren ontvangt hij ons in zijn met hout bewerkte directiekamer met oud-lederen fauteuils waar hij een mooie fles rode wijn ontkurkt en we voortdurend worden getrakteerd op binnengebrachte lekkernijen.

Geregeld wordt er geklopt. “Boss, can we come in?” klinkt het. De Deputy Speaker of the House of Commons, Dame Eleanor Laing, wil graag met Gio op de foto. “Mag het in de kleedkamer, boss?” Vervolgens gaat hij op de foto met de eerste vrouwelijke voorzitter van, zeg maar, de Britse Tweede Kamer. “Weten jullie wie mij dit jaar ineens belde? Alex Ferguson. Na de kwartfinale in de Europa League die we na verlenging van Sporting Braga wonnen, kreeg ik een vraag van onze algemeen directeur of hij mijn nummer aan meneer Ferguson mocht geven, omdat hij graag contact houdt met managers van Rangers. Mijn zoon Jake zat erbij, dus ik zei als geintje: zullen we dat nou wel doen? Jake keek me aan en vroeg: ‘Papa, ben je serieus?’ Vervolgens heb ik Ferguson al een paar keer vrij lang gesproken. Jake heeft ook een foto met hem gemaakt.”

De oud-manager van Manchester United en oud-speler van Rangers appte hem voor de thuiswedstrijd tegen PSV, in de voorronde van de Champions League, ook. “Hij vroeg of hij na afloop naar beneden mocht omdat hij Ruud van Nistelrooij graag wilde spreken. Ik heb ze allebei na die wedstrijd in mijn kantoor uitgenodigd om een glas wijn te komen drinken. Ruud moest helaas snel weg, omdat PSV die avond terugvloog, maar het was wel een geweldig moment.

Ferguson is een uur gebleven. Van hem heb ik geleerd dat je spelers voor een belangrijke wedstrijd of voor finales niet moet sparen. Je moet ze altijd laten spelen en ze juist extra hard moet laten trainen om ze te laten voelen dat er iets belangrijks aankomt.”

Gio volgde in november 2021 Steven Gerrard op als manager van Rangers FC. Hij won in zijn eerste seizoen de Schotse beker, bereikte de finale van de Europa League en plaatste zich vervolgens met Rangers voor het eerst sinds 2010 weer voor de Champions League. “Het bereiken van de Europa League finale betekende zoveel voor deze grote, traditionele club. Opa’s die met hun kleinkinderen herinneringen ophaalden aan vroeger, prachtig.

Natuurlijk was ik teleurgesteld dat we door één gemiste penalty verloren. Maar ik kan daar snel overheen stappen,” zegt Gio over de finale in Sevilla die na 1-1 en strafschoppen werd verloren van Eintracht Frankfurt. “Ik heb als speler en trainer veel finales gespeeld waaronder een gewonnen Champions League finale met Barcelona, een verloren WK finale met het Nederlands elftal en vier gewonnen bekerfinales met Feyenoord.

Bijzonder vind ik dat het bereiken van de Europa League finale met Rangers FC mij meer is bijgebleven dan het verliezen van de finale, mede doordat onze materiaalman vlak daarvoor was overleden. Dat we RB Leipzig uitschakelden in de halve finale vormt samen met het kampioenschap van Feyenoord in 2017 mijn mooiste moment als trainer tot nu toe.”

Glasgow Rangers bestond 140 jaar toen de club in 2012 failliet werd verklaard, als Rangers FC een doorstart maakte, werd teruggezet naar de vierde divisie, de volgende drie seizoenen promoveerde, in 2016 terugkeerde op het hoogste niveau en in 2021 weer kampioen van Schotland werd. “Tijdens Feyenoord-Rangers voor de Europa League, eind 2019, was ik als ex-speler van beide clubs uitgenodigd om bij de lunch voorafgaand aan de wedstrijd aanwezig te zijn. Met de directie van Glasgow, die ik nog kende van de periode rond de eeuwwisseling dat ik er speelde, zat ik heel leuk over voetbal te praten.

Toen Steven Gerrard vorig jaar november tussentijds naar Aston Villa vertrok, hoopte ik al stilletjes dat ze bij mij zouden uitkomen. Dat gebeurde. Ze belden mijn manager Guido Albers om ons uit te nodigen voor een gesprek op een zaterdag in Londen. Ik moest een presentatie geven over m’n werkwijze en plannen. Ik had in mijn tijd in China, toen we door corona niets anders konden dan alleen trainen, al op papier gezet hoe ik met data en video-analyses omga, wat mijn trainingsmethodes zijn, mijn kernwaarden, en hoe ik wil spelen.

Nerveus was ik niet, maar wilde de baan wel graag hebben. Mijn presentatie viel heel goed. Die dag hebben ze meerdere kandidaten ontvangen. Zondagavond belden ze dat ze dinsdag naar Nederland zouden komen om het contract af te ronden. Op vrijdag vloog ik naar Glasgow om te tekenen.”

Wat zijn jouw kernwaarden?
“De eerste is familie. In een team moeten we met elkaar omgaan alsof we familie zijn. Daarna komen focus, passie en strijd. Die kernwaarden hanteerde ik bij Feyenoord al, die keren bij mij altijd terug.”

Wie is jouw voorbeeld als trainer?
“Pep Guardiola. Door mijn relatie met de City Football Group heb ik een jaar of acht geleden zes maanden in de keuken bij Bayern München mogen kijken. Daar heb ik gezien hoe hij elke dag wedstrijden analyseert, elk detail bestudeert, elk moment bezig is. Ik at een keer een dag voor een Champions League-wedstrijd met de staf mee. Op de wedstrijddag at ik weer mee. Pep zei: ‘Hé, leuk dat je er bent, wanneer ben je gekomen?’ Ik antwoordde: gisteren, we hebben samen aan tafel gezeten. Guardiola was zo gefocust voor de wedstrijd dat hij me niet bewust had gezien. Ik kan weleens een dag afstand nemen, dat ik helemaal niets wil zien of lezen over voetbal. Dan ga ik een serie kijken en golfen. Of ik lees een boek, zoals laatst The Psychology of Money, of over Barack Obama.”

Gio heeft als speler bij Feyenoord, RKC, Glasgow Rangers, Arsenal, Barcelona en nogmaals Feyenoord gespeeld en was van 1996 tot en met 2010 international onder trainers als Willem van Hanegem, Leo Beenhakker, Arie Haan, Dick Advocaat, Arsène Wenger, Guus Hiddink, Louis van Gaal, Marco van Basten, Frank Rijkaard en Bert van Marwijk.

Lachend: “Ik heb altijd gezegd dat ik de clubs waarvoor ik heb gespeeld, ook wil coachen. Ik zit bijna op de helft met Feyenoord en Rangers. En ik heb inderdaad met een mooi rijtje trainers gewerkt. Wenger was begin deze eeuw bij Arsenal de eerste trainer die met het totaalplaatje bezig was, dus niet alleen met voetbal, maar ook met je rust, je leven, je voeding. Hij was toen al bezig met het verwerken van data in zijn methodes. Ik heb veel van hem geleerd van wat ik nu ook nog gebruik. Ik heb een heel team om me heen dat alles van de spelers meet en bijhoudt, zodat ze zo gezond mogelijk leven en zo fit mogelijk zijn.”

Wij hebben je leren kennen als een vriendelijke, rustige jongen.
“Ik heb me natuurlijk enorm ontwikkeld. Ik was vroeger heel verlegen, ook nog toen ik aanvoerder was van Feyenoord. Als voetballer ben je nog een van de jongens, maar als trainer moet je helemaal uit je comfortzone stappen. Dan sta je ineens letterlijk voor een groep, moet je leidinggeven. Mijn eerste teambespreking als hoofdcoach van Feyenoord herinner ik me nog heel goed. Dat was aan het eind van het seizoen 2014- 2015, uit bij Heerenveen in de play-offs voor Europees voetbal, nadat Fred Rutten was opgestapt. Rutten zag in mij al een hoofdtrainer, droeg zijn werk heel solidair aan mij over. Het was mijn eerste klus, meteen bij een van de grootste clubs van Nederland.”

Het eerste jaar als hoofdtrainer was niet eenvoudig. Je vroeg Dick Advocaat destijds ook als klankbord.
“Ik heb nog geen grijze haren, maar ik heb inderdaad een heel zwaar eerste seizoen gehad. We begonnen goed, maar eind 2015 bleven we maar verliezen. Achteraf is het allemaal goed gekomen, maar ik heb soms nachten wakker gelegen. Ik had het geluk dat ik als kind van de club wat meer krediet had bij Feyenoord dan veel andere trainers. Ik wilde in het begin te veel zelf doen. In die tijd heb ik leren delegeren, geleerd dat ik als hoofdtrainer niet alles zelf hoefde te doen. Na ons kampioen- schap in 2017 kreeg ik diverse mooie aanbiedingen. Ik wees ze allemaal af, omdat ik per se met mijn club Champions League wilde spelen.”

Gio stopte in de zomer van 2019 na vier seizoenen als trainer van Feyenoord. Hij zwaaide af als een van de succesvolste trainers uit de clubgeschiedenis, won de landstitel, twee keer de beker en tweemaal de Johan Cruijff Schaal. Nadat hij besloot zijn contract in Rotterdam niet te verlengen, besloot hij zich bij de City Football Group – eigenaar van onder andere Manchester City – verder te ontwikkelen als trainer. Begin januari 2020 besloot hij trainer van Guangzhou te worden. In december dat jaar diende Gio zijn ontslag in, omdat hij meer tijd met zijn familie door wilde brengen.

Hoe vinden ze het thuis dat je nu in Schotland werkt?
“De jongens vinden het prachtig, hebben hun leven in Nederland en wilden thuis blijven wonen. De oudste, Jake, studeert en is heel gelukkig als speler bij de amateurs van Feyenoord. Joshua is een heel goede korfballer, is gekozen in de regionale selectie. Dan moet je een balans vinden. China was een ander verhaal, werd door covid een avontuur dat ik niet had voorzien. We hadden met de familie prachtige plannen gemaakt voor een reis door heel Azië, maar uiteindelijk zat ik negen maanden geïsoleerd in Guangzhou. Mochten het land niet uit, misten verjaardagen, Jake haalde zijn rijbewijs. We zaten daar alleen met de staf, met Jean-Paul van Gastel, Arno Philips en video-analist Yöri Bosschaart en allemaal zonder onze partners. Het was trainen, spelen zonder publiek, reizen en zitten in je hotel.”

Johan Cruijff

In de periode dat Gio werkzaam was in China trof hij Jordi Cruijff die daar ook werkte op dat moment. “Ik ben een jaar jonger dan Jordi. We hebben vroeger vaak tegen elkaar gevoetbald, hij kon zich dat ook nog herinneren. Jordi en ik hebben avonden lang gesproken over onze tijd als kind bij Ajax en Feyenoord, over zijn vader, over zijn en mijn tijd bij Barcelona. Jordi vertelde ook over zijn tijd op Cyprus en in Israël. En dat hij weleens een wedstrijd had gewonnen waarbij hij blij was dat zijn vader die wedstrijd niet had gezien want die zou de manier waarop ze hadden gewonnen vreselijk hebben gevonden.”

Uiteraard heeft Gio ook mooie herinneringen aan Johan Cruijff. “Ik denk dan in de eerste plaats aan het WK van 1974 en aan zijn seizoen bij Feyenoord. Vroeger, bij de jeugdtoernooien, kwam ik hem al geregeld tegen als hij met Jordi meekwam. Ik heb foto’s van Johan en mij uit die tijd. Toen Marco van Basten bondscoach was, at Johan tijdens het EK in Oostenrijk en Zwitserland in 2008 een keer met ons mee. Bij Barcelona sloot hij ook weleens aan bij de lunch. Dan zat je toch met een icoon aan tafel, sprak je drie uur lang over voetbal.”

Cruijff zou bij leven nu 75 zijn geweest. Zijn foundation viert dit jaar het 25- jarig jubileum. “Johan heeft als voetballer, coach én mens veel mensen geraakt. Zijn legacy via zijn foundation is blijvend, heel inspirerend hoe hij kinderen met een handicap een glimlach kon bezorgen. Maar ook al die Schoolpleinen14 en de Cruyff Courts zijn voor de jeugd geweldige initiatieven. Ik heb mijn eigen Cruyff Court in Rotterdam. Mooi dat Johan zijn bekendheid op die manier heeft gebruikt.”

Gio begon tien jaar geleden samen met zijn vrouw Marieke ook een stichting: de Giovanni van Bronckhorst Foundation. “Via onze foundation krijgen kinderen twintig weken lang één dag in de week ondersteunend onderwijs in vakken waarmee ze het moeilijk hebben. En dat combineren we met sport. Daarin zit de inspiratie van Nelson Mandela die mensen altijd voorhield dat je kapitein moet zijn op je eigen schip, zodat je zelf kunt bepalen welke richting je uitgaat.

Voor mij was van kinds af aan duidelijk dat ik voetballer wilde worden, maar veel kinderen worstelen. Als we na die twintig weken afscheid nemen, hopen we dat ze een doel hebben en weten hoe ze dat doel kunnen bereiken. Of ze nou topsporter, brandweerman of verpleegster willen worden. Op deze manier helpen we zo’n 350 kinderen per jaar.

Boudewijn Poelmann heeft via de Postcodeloterij gezorgd voor een gezonde financiële basis en verder halen we geld op via acties en veilingen. We organiseren sinds een paar jaar ook summer schools voor kinderen die in Rotterdam nooit op vakantie gaan. Zij komen een week lang elke ochtend naar ons hoofdkantoor achter de Kuip en dan gaan we naar Blijdorp, varen we op de Maas en doen we de hele week leuke dingen. Op die manier gebruik ik mijn status als voetballer.”

Het Nederlands elftal

Gio speelde liefst 106 interlands, maakte twee WK’s en drie EK’s mee. Van 2008 tot en met het WK in 2010 was hij aanvoerder van het Nederlands elftal. Zijn laatste interland was de WK-finale, die helaas na verlenging met 1-0 verloren ging tegen Spanje. Bij het WK in Zuid-Afrika ontmoette hij bovendien Nelson Mandela.

“Dat toernooi was om meerdere redenen bijzonder. Bij aankomst in Zuid-Afrika legde de Nederlandse ambassadeur daar de actuele situatie uit, waarna we allemaal de film Invictus gingen kijken over het winnen van de wereldtitel van het overwegend witte Zuid-Afrikaanse rugbyteam in 1995 in Johannesburg met Mandela als grootste supporter op de tribune. Ik had Mandela al twee keer ontmoet, met het Nederlands elftal in 1999 en later met Barcelona bij hem thuis.

Vlak voor we de finale speelden, hoorden we dat er een kunstwerk zou worden gemaakt met afdrukken van handen van spelers die het toernooi zouden winnen in combinatie met de handen van Mandela. Voor we het vliegtuig ingingen, zouden we dan onze handen moeten afdrukken waarna alle spelers een kopie kregen. Het ergste van het verliezen van die finale vind ik misschien wel dat we dat unieke kunstwerk met Mandela zijn misgelopen.

Overigens vind ik niet het WK van 2010, maar het EK van 2008 mijn mooiste toernooi met Oranje. Ons probleem was dat we moesten pieken in de eerste poulewedstrijden, tegen de finalisten van het WK van 2006, Italië en Frankrijk. We wonnen ze allebei, maar verloren in de kwartfinale van het Rusland van Guus Hiddink. Het mooie van ervaren coaches is dat zij de wedstrijd die je gaat spelen, in hun hoofd al hebben gespeeld. Dat was ook de kracht van Hiddink. Cruijff kon dat ook. Zij wisten precies wat de tegenstander ging doen.”

Je hebt bij het Nederlands elftal en bij Barcelona met Marc Overmars gespeeld. Wat dacht je toen je hoorde van de onthullingen over seksueel grensoverschrijdend gedrag van hem als technisch directeur van Ajax?
“Ik was zoals iedereen stomverbaasd. Marc heeft het geweldig gedaan als technisch directeur bij Ajax. In hem schuilde altijd al een handelaartje. Bij Barcelona was hij al bezig met een leven na het voetbal, zo handelde hij in emaillen borden. Maar goed, er zijn blijkbaar ook dingen gebeurd die niet kunnen…

In Engeland en dus ook in Schotland word je tegenwoordig extreem gescreend voor je een werkvergunning krijgt. Je moet ook een cursus volgen hoe je binnen een organisatie met vrouwen en kinderen omgaat. Wij hebben bij Rangers meerdere vrouwen in de organisatie, onze teammanager is ook een vrouw. Niemand kijkt daarvan op. Veiligheid op de werkvloer en een goede werksfeer zijn hier heel belangrijk. Het gaat trouwens niet alleen om een veilige omgeving voor vrouwen, maar ook voor mannen. Vergeet dat niet.

Ik vergelijk een voetbalclub altijd met een Formule 1-auto, iedereen in de organisatie moet zich zo gedragen dat elk onderdeel functioneert. Af en toe corrigeer ik weleens een speler, bijvoorbeeld als hij te laat komt. Dan zeg ik dat zoiets niet past en dat we het met elkaar moeten doen.”

Wat verwacht je van Nederland op het WK in Qatar?
“Louis van Gaal kan echt een team neerzetten, in de laatste wedstrijden vond ik het Nederlands elftal heel overtuigend. Dat nieuwe centrum met Jurriën Timber, Virgil van Dijk en Nathan Aké staat. Dan heb je Matthijs de Ligt en Stefan de Vrij nog achter de hand. Nederland is heel stabiel in verdedigend opzicht en heeft aanvallend spelers die het verschil kunnen maken. Memphis is heel bepalend met zijn snelheid en zijn techniek, ik hoop echt dat hij topfit is.

Maar Denzel Dumfries staat in mijn ogen symbool voor het huidige voetbal, waarin topteams heel veel energie in een wedstrijd brengen. Als ik denk aan de kansen op het WK, dan denk ik dat je acht kandidaten hebt voor de wereldtitel en daar is Nederland er een van.”

Jij hebt Van Gaal ook meegemaakt als trainer. Hoe was dat?
“Ik heb hem tussen 2000 en 2002 meegemaakt toen we het WK net niet haalden. Louis is Louis, ik heb hem als trainer en in de privésfeer meegemaakt. Via een gezamenlijke vriend, Benno Leeser van Gassan Diamonds, ontmoeten we elkaar weleens en dat zijn heel prettige contacten.”

Van Gaal stopt na het WK als bondscoach, Ronald Koeman volgt hem op. Ben jij ooit bena- derd om bondscoach van Oranje te worden?
“Nee. Ik had er zeker over nagedacht als ik was gevraagd. Ik heb de ervaring meegemaakt als speler, ik weet wat het inhoudt om international te zijn, weet hoe je naar een eindtoernooi toewerkt. Zo’n proces leiden en besturen, lijkt me geweldig. Ik was na het laatste EK beschikbaar, was graag bondscoach geworden, mede omdat ik dan in Nederland had kunnen blijven wonen. Ze kozen voor Louis, daar zit ik verder niet mee. Ik zoek er ook niets achter, maar ik zou het geweldig vinden om ooit bondscoach te worden.”

De Molukken

Giovanni heeft een geweldige carrière als speler gehad en heeft in amper zeven jaar als trainer al mooie successen geboekt. Hij is niet voor niets de trots van de Molukse gemeenschap in Nederland. Veel van hen werden begin jaren vijftig uit Indonesië gerepatrieerd en ondergebracht in Schattenberg, het voormalige concentratiekamp Westerbork.

“Wij zijn onlangs met de hele familie een hele dag naar Westerbork geweest. Dan spreek je al snel over ruim zeventig familieleden. Toen we het terrein opliepen, begonnen mijn ooms en tantes te praten. Daar woonde die familie, daar die familie, daar woonde die kampbewaker, daar woonde oma. Heel emotioneel. Ik vond het bijzonder om te zien waar mijn moeder is geboren, waar mijn ooms en tantes zijn opgegroeid. Ze zeiden dat ze het altijd zo koud hadden in die barakken.”

De woede over de kille opvang was mede aanleiding voor onder andere de treinkaping in 1977 bij de Punt in Drenthe. “De treinkaping heb ik niet bewust meegemaakt, ik was net twee jaar. Wij woonden toen in Krimpen aan den IJssel. Ik herinner me uit mijn kinderjaren nog foto’s van de begrafenissen en de kisten van de treinkapers op de muur in een gemeenschapsgebouw.

Mijn moeder zei dat er destijds bij ons tanks door de straten reden… Voor de Molukkers is het moment dat hun jongens en meisjes zijn neergeschoten bij de bevrijding van de trein een heel zwarte dag in de geschiedenis. Ik heb later gelezen hoe de Molukkers hier na de oorlog zijn opgevangen en behandeld, waar de kapers voor stonden, hoe het leger met warmtesensoren die hele aanval op de kapers had voorbereid en ben ook wel verbaasd hoe dat is afgehandeld. Persoonlijk probeer ik een verbinder te zijn. Ik heb Molukse roots en ben in Nederland opgegroeid, voel me zowel Molukker als Nederlander.”

Je bent zoals veel Molukkers heel bescheiden.
“Altijd respect tonen, beleefd zijn en je netjes gedragen; zo ben ik opgevoed. Dat zit erin en gaat er nooit meer uit. Zo hebben Marieke en ik ook onze twee zoons opgevoed. Mijn moeder was zestien toen ze me kreeg. Ik heb de eerste zeven jaren van mijn leven samen met mijn moeder bij mijn oma en opa gewoond. Toen ik Mandela in 1999 voor het eerst ontmoette, deed hij me qua postuur heel erg aan mijn opa denken. Mijn opa was een mooie, imposante man die in Indonesië een zware vrijheidsstrijd heeft gevoerd. Opa sprak nooit over die oorlog.

Ik herinner me dat hij in een grote stoel zat en op televisie alleen maar oorlogsfilms keek. Soms mocht ik een film uitzoeken in de videotheek en dan koos ik Ben Hur of De Langste Dag, over de landing van de geallieerden in Normandië. Ik was gek op oma en opa Sapulette. Herinner me dat opa me altijd naar bed bracht, liefdevol knuffelde, toedekte en welterusten wenste. Ik knuffelde mijn jongens ook graag, nog steeds trouwens. In mijn jeugd heb ik veel liefde ontvangen en ben ervan overtuigd dat de liefde die een kind in zijn jeugd krijgt, bepalend is voor de toekomst.

Op mijn zevende kwam de man van mijn moeder in mijn leven. Ik beschouw hem echt als mijn vader en heb uiteindelijk mede dankzij hem een mooie jeugd gehad. En nadat we niet meer bij mijn opa en oma woonden, ging ik nog heel vaak bij hen langs.”

Helden Magazine 64

Het verhaal van Giovanni van Bronckhorst komt voort uit Helden Magazine 64. In het dubbeldikke eindejaarsnummer blikken we terug op het sportjaar 2022. Ook is er volop aandacht voor het WK Voetbal in Qatar. Virgil van Dijk siert samen met Irene Schouten de cover. Voor Schouten kon het jaar 2022 niet op. Ze won drie olympische titels, de wereldtitel allround en trouwde.

In de WK-special lees je interviews met Denzel Dumfries, Matthijs de Ligt, Cody Gakpo en Soufiane Touzani. Daarnaast vertellen vriendinnen Candy-Rae en Laura Benschop over hun leven met WK-gangers Daley Blind en Davy Klaassen én een reconstructie van het masterplan van Van Gaal.

Verder in deze editie een uitgebreid interview met olympisch shorttrackkampioen Suzanne Schulting en coach Jeroen Otter. Een terugblik op een bewogen wielerjaar met Merijn Zeeman. Kjeld Nuis kende een jaar vol pieken en dalen én Annemiek van Vleuten presteerde het onmogelijke. Daarnaast liet Dylan van Baarle zien dat zijn tweede plek op het WK in 2021 geen toeval was. En is Luc Steins de handballende Messi van Paris Saint-Germain.

Thomas Krol won op zijn eerste Spelen meteen goud en zilver. Maar het ging niet vanzelf. John van ’t Schip won in 1987 de Europa Cup II met Ajax. Hennie Stamsnijder won in 1981 als eerste Nederlander de wereldtitel veldrijden. Als laatste wil Susila Cruijff het gedachtegoed van haar vader voortzetten. En blikt voetbalster Vanity Lewerissa terug op een moeilijke tijd.

Wil je het hele nummer lezen? Bestel Helden Magazine 64 via onze webshop. Geen inspirerende sportverhalen missen van jouw Nederlandse sporthelden? Kies het abonnement dat bij jou past en word abonnee.