Word abonnee

Voetbal

Andries Jonker: ‘De strenge meester’

David Meulenbeld

Voetbal

Andries Jonker: ‘De strenge meester’

door: Barbara Barend
24 januari 2023
7 tot 12 minuten lezen

Andries Jonker (60) trainde Nederlandse clubs als Willem II, MVV, Volendam en Telstar. In het buitenland was hij actief als assistent-trainer onder Louis van Gaal bij Barcelona en Bayern München en als hoofdtrainer van VfL Wolfsburg. Sinds vorige zomer is hij bondscoach van de Oranjevrouwen. We nodigden Andries uit in het Rijksmuseum voor de serie Leeuwinnen in het Rijks en stonden stil bij De Nachtwacht van Rembrandt van Rijn.

“Als ik in het buitenland kom, dan vallen er altijd twee namen: Johan Cruijff en Rembrandt. Ik noem het genialiteit, zij zijn de uitzondering op de uitzondering. Allebei mensen met uniek veel kwaliteit op hun vakgebied. Mooi dat zij in het buitenland ook zo erkend worden,” zegt Andries Jonker. Terwijl hij voor De Nachtwacht van Rembrandt van Rijn staat in de Eregalerij van het Rijksmuseum in Amsterdam, haalt hij zijn persoonlijke herinneringen op aan het wereldberoemde schilderij. “Ik ben ooit begonnen als gymnastiekleraar in het Amsterdamse onderwijs.

Andries Jonker

Op een van mijn laatste scholen, in de wijk Overtoomse Veld, zaten 123 kinderen. De directeur vroeg of ik met groep acht een aantal weken museumles wilde volgen. Hij wist niet of de overige leraren al die kinderen in de hand konden houden, hij dacht dat ik dat het best kon. We bezochten iedere vrijdagmorgen een museum: het Stedelijk Museum, het Van Gogh Museum, het Rijksmuseum.

Weken achtereen was het goed gegaan, tot de laatste week, toen kwam de apotheose. De gids van het Rijksmuseum legde uit hoe De Nachtwacht in elkaar zat. Een jongetje stond voor me, achter het touw, ging naar voren en dook met een razendsnelle beweging onder het touw door. Ik greep hem net op tijd in zijn nek. Ik was niet de enige die oplette, er ging een alarm af en van alle kanten kwam beveiliging aanrennen. Het jongetje moest huilen. Op de weg terug naar school vroeg ik wat hij van plan was. Hij zei: ‘Die meneer zei dat het geschilderd is, maar dat kan helemaal niet, ik wilde voelen of het echt zo was.’”

Rondleider Hugo Penning beaamt: “Soms geloof je niet dat het met een mensenhand geschilderd is. Het contrast tussen licht en donker is bijzonder. Dat heeft Rembrandt gedaan omdat hij weet dat mensen eerst naar het licht kijken en dan pas wat er te zien is in het donker. Eerst zien we die twee mannen, dan realiseren we ons: zij zijn de baas, dan zien we het meisje, en dan pas de rest van het schilderij. Rembrandt was in die tijd een moderne kunstenaar.”

Andries: “Ik snapte wel dat het jongetje het schilderij wilde voelen, hoor. Ongelooflijk wat schilders in die tijd gepresteerd hebben. Ik kan me heel goed voorstellen dat zo’n ventje dacht: dit kan niet, ik word in de maling genomen.”

Johan Neeskens

Je bent al jaren werkzaam in het voetbal, maar schopte het zelf niet tot profvoetballer…
“Ik kom uit Amsterdam-Noord, van Blauwe Zand, bepaald niet de beste wijk. Mijn broer en ik zijn met heel veel liefde opgevoed door mijn ouders. Wij mochten alles doen wat we wilden, daar moest alles voor wijken. Ik wist als jong jochie zeker dat ik profvoetballer zou worden. Op mijn zeventiende kwam ik bij Volendam terecht. In die tijd mochten er vijf van buiten Volendam meedoen, maar aan het einde van het seizoen moest ik vertrekken. Ik vond het heel erg dat ik weg moest en dat mijn droom opzijgezet moest worden. Johan Neeskens was mijn idool, zo’n soort speler was ik als kleine jongen ook. Achteraf was ik gewoon niet goed genoeg. Toen ben ik vol voor de Academie voor Lichamelijke Opvoeding gegaan.”

Als trainer stond je aan het roer van Willem II, MVV en Volendam, was actief in het buitenland als assistent-trainer onder Louis van Gaal bij Barcelona en Bayern München en werd later hoofd van de Arsenal Academy en hoofdtrainer bij VfL Wolfsburg en Telstar. Hoe kijk je terug op je carrière? “Ik ben iemand die met jongens, meisjes, mannen en vrouwen kan werken, in het mastje van het betaald voetbal, bij een club als Telstar of MVV, maar ook in de wereldtop kan werken. Dat duidt op aanpassingsvermogen. Ik kom uit een eenvoudige buurt, heb me aan de grote wereld moeten aanpassen. De Champions League finale in 2010 met Bayern München is mijn hoogtepunt en tegelijkertijd mijn dieptepunt, omdat we hem verloren van Inter Milaan. Het doet nog steeds pijn, maar wat een mooi jaar hadden we beleefd.”

Hoe is jouw band met Louis van Gaal?
“Louis en ik hebben een heel goede band, vanaf het moment dat we elkaar voor het eerst ontmoetten. We hebben wederzijds respect en zijn open tegen elkaar. We kwamen elkaar vorig jaar tegen in Zeist, toen ik was aangesteld als bondscoach van het vrouwenteam. Hij vertelde mij hoe het met zijn gezondheid was, dat hij prostaatkanker had, draaide niet om de hete brij heen. Louis en ik zijn geen vrienden die bij elkaar over de vloer komen. Op het moment dat ik iets nodig heb of andersom, dan staan we voor elkaar klaar. Na drie interlandperiodes met de Oranjevrouwen belde ik hem op met wat vragen, hoe hij bepaalde dingen zou doen en deed met de mannen. We hebben een bijzondere verstandhouding gebaseerd op veel vertrouwen.”

‘Na elke WK-wedstrijd heb ik Van Gaal een kort bericht gestuurd, met mijn waarnemingen en bevinding, dan kon hij daarmee doen wat hij wilde’

Waarom heeft Van Gaal jou niet gevraagd als assistent bij het Nederlands elftal toen hij na het EK in 2021 Frank de Boer opvolgde als bondscoach?
“Louis is heel goed in staat om naar zichzelf te kijken. Hoe hij wil dat het team functioneert en wie en wat hij daarvoor nodig heeft. Louis legde uit dat wij dezelfde kleur zijn, dat wij in bepaalde situaties exact hetzelfde reageren en dat hij graag iemand wilde die op een wat vriendelijkere manier kon reageren. Als een speler te laat komt, zitten wij er direct bovenop: ‘Waarom ben je te laat?’ Maar dat kun je ook anders doen, iets vriendelijker. Ik was niet verbaasd en kon me volledig in zijn keuze vinden.”

Helden Magazine 65

Het eerste gedeelte van het verhaal van Andries Jonker komt voort uit Helden Magazine 65. Er is volop aandacht voor de wintersporten én ook voor voetbal. Frank Rijkaard geeft sinds lange tijd weer eens een interview en spreekt onder meer over Cruijff, het Nederlands elftal en Lionel Messi.

In deze editie lees je ook een uitgebreid interview met Lois Abbingh en Tess Lieder – voorheen Wester -. De handbalcollega’s zijn vriendinnen, schoonzussen en sinds kort ook allebei moeder. Daarnaast spraken we met Dávid Hancko en Kristyna Pliskova. De een is een grote aanwinst voor Feyenoord, de ander is toptennisster. Én een gesprek met de populairste schaatser van dit moment, Jutta Leerdam.

Verder interviews met de succesvolste Nederlandse olympiër ooit: Ireen Wüst, de eerste keeper op het afgelopen WK: Andries Noppert, twee grootheden in het rolstoeltennis: Diede de Groot en Esther Vergeer. Shorttrackster Xandra Velzeboer gaat als een komeet én Joep Wennemars is keihard bezig om uit de schaduw van zijn vader Erben te treden.

Ook heeft het voetbalvirus nog altijd Guus Hiddink in zijn greep, werden Marc van de Kuilen en Luuk Veltink vrienden door het noodlot, verteld Juul Franssen over haar strijd met de judobond én spreekt Victoria Koblenko met olympisch kampioen openwater Ferry Weertman.

Wil je het hele nummer lezen? Bestel Helden Magazine 65 via onze webshop. Geen inspirerende sportverhalen missen van jouw Nederlandse sporthelden? Kies het abonnement dat bij jou past en word abonnee.

Delen: