Twee jaar geleden, in de aanloop naar het EK in eigen land, was ze nog relatief onbekend. Nu, met het WK in Frankrijk voor de boeg, is Lieke Martens de grote ster. Over hoe een (voetbal) leven in korte tijd volledig kan omslaan. “Eigenlijk heb ik twee verschillende levens. Eentje voor en eentje na het EK.”

Als de 26-jarige Lieke Martens over het zonnige strand van Barcelona loopt, zoals deze middag in de buurt van Port Olimpic, denkt ze er weleens over na. Dat haar leven in nog geen twee jaar totaal, maar dan ook totaal veranderd is. Of zoals ze zelf zegt: “Eigenlijk heb ik twee verschillende levens. Eentje voor en eentje na het EK.” Zo herinnert Martens zich nog goed dat ze een paar jaar geleden hier ook liep, maar dan als toerist, samen met haar moeder Thea en haar zusje Meike met wie ze toen een heerlijk weekendje naar Barcelona had geboekt.

Een totaal andere tijd. Een tijd dat vrijwel niemand haar kende en herkende. Martens speelde weliswaar al een tijdje in Oranje en op hoog niveau in Zweden, maar omdat het vrouwenvoetbal in Nederland op dat moment nog niet als volwaardig werd gezien en nauwelijks aandacht kreeg in de media, kon ze nog gewoon over straat.

Herkend

Een heel verschil met nu. Sterker nog, sinds haar toptransfer naar Barcelona en het winnen van de Europese titel in 2017 met Oranje. Is dat bijna onmogelijk geworden. Want altijd is er wel iemand die iets van haar wil. Martens merkte het al direct toen ze een paar dagen na die memorabele finale in Enschede tegen Denemarken (4-2) in Amsterdam liep, door de Kalverstraat. Lachend: “In al mijn naïviteit dacht ik nog: als ik mijn haren los doe en gewoon casual gekleed ga, dan word ik vast niet herkend. Nou, niet dus…”

Deze middag is dat niet anders. Wanneer we met Lieke in de richting van La Barceloneta lopen, de oude visserswijk niet ver van de haven met alle cruiseschepen, wordt ze op de boulevard niet één keer aangeklampt, maar keer op keer.

Meestal zijn dat Nederlanders die hier op vakantie zijn, zegt Martens. Al ziet ze ondertussen wel een soort van kentering en trekken ook steeds meer Spanjaarden aan haar jas voor een handtekening of een jolig fotomoment. “Ik merkte het al aan mijn vorige buren. Ik had hen niet gezegd dat ik voor Barcelona speel, maar toen ze me een paar maanden later op televisie hadden gezien, kwamen ze meteen naar me toe.”

Wat opvalt: Lieke – inmiddels goed voor bijna één miljoen volgers op Instagram en als enige voetbalster naast mannen als Lionel Messi, Gerard Piqué en Luis Suárez te zien op billboards en foto’s in de officiële fanshops van Barcelona. Wimpelt niemand af en gaat met iedereen op de foto die daarom vraagt. Als Lieke naar Nederland gaat, bijvoorbeeld als ze een paar dagen vrij heeft, kiest ze tegenwoordig weliswaar steeds vaker voor een Spaanse vliegtuigmaatschappij dan voor een Nederlandse, maar dat heeft meer een praktische reden. “Omdat ik weet dat op zo’n vlucht hoofdzakelijk Spanjaarden zitten, word ik minder vaak herkend. En dat is wel handig als je, zoals ik, aan boord lekker wil slapen.

Maar het is echt niet zo dat ik het uit de weg ga of zo. Want als ze me vragen, voor een handtekening of een foto, dan neem ik altijd wel even de tijd.” Natuurlijk, zou Lieke haast willen zeggen. “Ik weet namelijk als geen ander hoe blij je daarmee kunt zijn. Joh, je wil niet weten hoe blij ík was toen ik als twaalfjarige op de foto mocht met spelers als Victor Sikora, André Ooijer, Pascal Bosschaart, Michael Mols en Denny Landzaat, jongens die ik toevallig een keer in Het Land van Ooit, een voormalig kinderthemapark in Drunen, tegenkwam. Dat moment ga ik ze toch niet ontnemen? Voor mij is dat ook maar een kleine moeite.”

Al is ze niet áltijd beleefd, lacht Lieke wanneer we opnieuw een stukje doorlopen. Als voorbeeld noemt de Limburgse die ene keer op El Prat, het internationale vliegveld van Barcelona, toen ineens een Nederlandse man op haar afkwam en haar zonder te vragen zijn mobiele telefoon in haar handen drukte. Of Lieke zijn dochter, die de volgende dag een voetbalwedstrijd had, even succes kon wensen via een filmpje.

“Omdat ik totaal verbouwereerd was, heb ik het wel gedaan,” zegt Lieke. “Maar toen ik ’m zijn mobieltje teruggaf, zei ik ’m meteen dat ik dit de volgende keer echt niet meer zou doen. Kijk, ik wil best een handtekening geven. Of met iemand op de foto. Geen enkel probleem. Als het kan, doe ik dat bij Oranje ook, bijvoorbeeld na een open training of na een wedstrijd. Maar dit, een filmpje maken en inspreken voor iemand die ik totaal niet ken, ging mij echt te ver.”

‘Het is geregeld voorgekomen dat ik zoveel heimwee had dat ik huilend met mijn moeder aan de telefoon heb gezeten. Dat gevoel verdwijnt nooit.’

Heimwee

Het zegt alles over de stormachtige ontwikkeling van Lieke Martens. Maar kom bij haar niet aanzetten met het verhaal dat het haar allemaal is aan komen waaien. Of dat ze er niks voor hoefde te doen. Want dan wordt ze boos.

“Ja echt, hè. Neem die keer toen ik op Instagram een foto had gezet van mezelf op mijn dakterras. Even chillen, had ik erbij gezet. Plaatste iemand daar een reactie onder, zo van: lekker vakantie? Echt, mensen hebben niet door wat ik allemaal heb moeten doen en moeten laten om dit te bereiken. Natuurlijk, ik weet dat ik een bevoorrecht mens ben. En ik ben heel blij dat ik van mijn hobby mijn vak heb kunnen maken en dat ik zover gekomen ben, begrijp me niet verkeerd. Maar het is echt niet allemaal vanzelf gegaan, zoals sommigen misschien denken. Ik heb er echt keihard voor moeten werken.”

Mede daarom besloot Martens ook met haar boek LIEKE te komen, om dat aspect te benadrukken. Want dat de weg van Nieuw Bergen naar Barcelona haar gemakkelijk afging, is een groot misverstand, meent de international die in 2017 niet alleen werd gekozen tot de beste speelster van het EK, maar ook van Europa én de wereld. “Want dat vergeten de mensen weleens. Dat ik er echt heel veel, zo niet alles voor heb moeten doen en laten om de ultieme top te bereiken.”

Daarom heeft Lieke het in haar boek niet alleen over de mooie momenten van haar (voetbal) leven, zoals de ontmoetingen met supersterren als Lionel Messi, Cristiano Ronaldo, Neymar, Kylian Mbappé en Eden Hazard en haar tijd bij haar eerste club RKVV Montagnards in Noord-Limburg, maar stipt ze ook het onderwerp heimwee aan. Voor velen misschien een taboe.

“Kijk,” zegt Lieke in alle eerlijkheid, “ik kan wel een stoer verhaal gaan ophangen dat het mij allemaal weinig kan schelen en zo, maar dat is dus niet zo. Het is echt niet eenvoudig om op jonge leeftijd honderden kilometers verderop te zitten, ver weg van de familie waar je zo ontzettend dol op bent. En al helemaal niet op dagen wanneer je weet dat iedereen gezellig bij elkaar zit, zoals op een verjaardag of een ander feest.”

Zelf vindt Lieke dat in ieder geval heel erg moeilijk. “Ik weet wel: het is mijn eigen keuze geweest om voor het buitenland te kiezen, maar dat neemt niet weg dat ik daar, als familiemens én gevoelsmens, best moeite mee heb. Zo is het al geregeld voorgekomen dat ik zoveel heimwee had dat ik huilend met mijn moeder aan de telefoon heb gezeten. Dat gevoel verdwijnt nooit. Zelfs niet nu ik hier in Barcelona zit.”

Tekst gaat verder onder de foto

Daarom is Lieke ontzettend blij dat haar moeder elke keer weer dat luisterend oor is op de momenten dat zij dat zo nodig heeft. “Het goede contact met mijn ouders zal daarom nooit veranderen. Het is niet voor niets dat ik ze na afloop van een wedstrijd altijd meteen even bel om te laten weten hoe het is gegaan.” Dat Martens vreselijk moest wennen toen ze al op haar vijftiende naar Amsterdam ging. Om daar deel te nemen aan het HvA-project. Dat was opgezet door de KNVB en het Centrum voor Topsport en Onderwijs, was dan ook niet zo verwonderlijk. Want ook al was ze nog maar een tiener. Ineens moest ze daar in Osdorp, waar ze nota bene voor de eerste maal in haar leven een tram zag, alles zelf doen, inclusief koken, boodschappen doen, strijken en wassen.

“Je begrijpt dat dat niet altijd even makkelijk was. Want koken, ik kon het echt niet. Er waren dagen bij dat ik enkel leefde op worstenbroodjes. En wassen, dat ging ook voor geen meter. Zo kwam het meer dan eens voor dat mijn kleding was gekrompen omdat ik het opnieuw veel te heet had gewassen. Maar ja, wist ik veel hoe een wasmachine werkte. Ik was nog maar vijftien!”

‘Er waren dagen bij dat ik enkel leefde op worstenbroodjes. En wassen ging ook voor geen meter. Wist ik veel hoe een wasmachine werkte! Ik was nog maar vijftien.’

Maar hoe zwaar die tijd ook was, het maakte Lieke wel volwassen, zegt ze. “Daarom heb ik er ook totaal geen spijt van dat ik destijds naar Amsterdam ben gegaan. Natuurlijk, het was lastig, zeker omdat ik niet altijd bij mijn ouders, mijn familie en mijn vriendinnen kon zijn. Maar wilde ik de top bereiken, en dat was mijn doel, dan had ik in feite geen keuze. Dan moest ik naar Amsterdam. Want alleen daar, op de velden van de Hogeschool van Amsterdam, bij het CTO Amsterdam Talent Team. Waar ook onder anderen Merel van Dongen, Sari van Veenendaal, Tessel Middag en Desiree van Lunteren speelden, Kon ik fulltime met voetbal bezig zijn en mijn droom verwezenlijken.”

En die droom, dat was niet alleen voetbalprof worden. Ook wilde Lieke de absolute top halen. “Al kon ik me er op dat moment niet echt een voorstelling van maken wat dat was en hoe dat eruit zou zien.” Want anders dan de voetbalmeisjes van nu had Lieke, die onlangs haar honderdste interland voor Oranje speelde, geen voorbeeld. Sterker nog, lange tijd wist de Limburgse aanvaller niet eens dat er een Nederlands vrouwenelftal bestond. Het was veelzeggend dat zij Ronaldinho, de getructe Braziliaan van Barcelona met dat staartje, en Rafael van der Vaart als haar idolen zag.

Door het winnen van de Europese titel, twee jaar terug in eigen land, en het feit dat steeds meer internationals bij mooie (buitenlandse) clubs voetballen, is dat beeld volledig gekanteld. En dat is natuurlijk meer dan fantastisch, aldus Lieke die inmiddels alweer twee seizoenen bij Barcelona speelt. Nadat ze eerder onder meer actief was in Zweden bij Kopparbergs/Göteborg en FC Rosengård. “En dan niet alleen voor ons, de speelsters van het Nederlands elftal, maar zeker ook voor de meisjes die nu op voetbal zitten. Wij laten zien dat de droom van deze meisjes geen fantasie meer hoeft te zijn. Het is realiteit geworden. En ook dát is de insteek van mijn boek geweest.”

Bewuster

Grote vraag is: wat kan Oranje nu nog? Kunnen de speelsters die twee jaar terug op het EK in eigen land zo succesvol waren ook op het WK in Frankrijk pieken. En opnieuw voor een enorme stunt zorgen? “Dat hopen we natuurlijk allemaal,” aldus Lieke, die er vier jaar geleden in Canada ook bij was en toen in Edmonton, in het openingsduel met Nieuw-Zeeland, met een geplaatst afstandsschot het eerste Nederlandse WK- doelpunt ooit maakte, “maar we weten allemaal dat dat heel moeilijk gaat worden.”

En dat komt niet alleen omdat landen als de Verenigde Staten en Duitsland traditiegetrouw sterk zijn. Ook bouwen steeds meer tegenstanders van Oranje, beducht als ze inmiddels zijn voor de Nederlandse aanvalskracht, een muur rond het strafschopgebied. “Dat zag je goed in de afgelopen kwalificatiereeks. De laatste jaren zijn we weliswaar mentaal en in speltechnisch opzicht flink gegroeid. Meer volwassen. Bewuster. En spelen we in een veel hoger tempo dan eerder. Maar doordat tegenstanders zich steeds dieper ingraven, zoals onder meer Ierland en Slowakije dat deden, wordt het voor ons steeds lastiger om die eerste goal te maken.”

Tegelijkertijd ligt daar juist ook de uitdaging, meent Lieke die in het shirt van Nederland inmiddels al meer dan veertig doelpunten heeft gemaakt. “Maar om er maar even vanuit te gaan dat we in Frankrijk wel even wereldkampioen worden, dat is wel heel makkelijk gezegd. En typisch Nederlands ook… Vergeet ook niet dat de Nederlandse vrouwen zich in al die jaren nog maar één keer eerder hebben geplaatst voor een WK. En dat was dus vier jaar terug, in Canada. Dus zo vanzelfsprekend is het allemaal niet.”

‘Om er maar even vanuit te gaan dat we in Frankrijk wel even wereldkampioen worden, dat is wel heel makkelijk gezegd. En typisch Nederlands ook…’

En wat ook meespeelt: voor het eerst liggen de OranjeLeeuwinnen tijdens een eindtoernooi onder een vergrootglas en zijn de verwachtingen, zeker bij de buitenwereld, hooggespannen. Het is dan ook de vraag hoe de succesploeg van bondscoach Sarina Wiegman met die druk omgaat. Lieke heeft er in ieder geval het volste vertrouwen in. Dat Oranje eerder dit jaar tijdens het toernooi om de Algarve Cup niet goed presteerde, zegt dan ook helemaal niks, vindt de snelle vleugelaanvaller.

“Dat zag je wel in de oefenduels met Mexico en Chili, die we later dit jaar speelden. Daar voetbal- den we niet alleen goed, we wonnen ook nog eens vrij makkelijk. Daarom is het echt niet nodig om ons zorgen te maken. Sterker nog. Wanneer we de stijgende lijn van de laatste jaren kunnen vasthouden. Kunnen we op het WK in Frankrijk zeker verrassend uit de hoek komen. Ik kan in ieder geval niet wachten.”

Koffie

Wachten kunnen ze in ieder geval wel in Barcelona, de fans van Lieke Martens. Want ze zijn, zo weet de ervaren Oranje-international inmiddels, gelukkig niet allemaal zo brutaal als die ene man op het vliegveld. Dat was echt een uitzondering. “Laatst nog. Ging ik ergens in de stad koffiedrinken, niet ver van de plek waar ik mijn eerste appartement had. Toen ik bij dat tentje naar binnen wilde gaan, zag ik vanuit een ooghoek al dat ik werd herkend. Ik dacht nog: ach, dat waait wel over, ook omdat diegene me niet aansprak of zo. Maar nee, hoor. Toen ik een dikke twee uur later weer naar buiten ging, stond dat meisje er nog steeds. Zo lang had ze daar op me gewacht.”

En? Ze kreeg een handtekening en je ging met haar op de foto?
“Natuurlijk! Wat denk jij?”

Helden Magazine editie 47

Het verhaal van Lieke Martens komt voort uit Helden Magazine nummer 47, waar Martens samen met Ronald Koeman de cover siert. Helden Magazine editie 47 is een dubbeldik jubileumnummer. Helden bestaat 10 jaar en in dit nummer blikken wij onder andere vooruit op het Wereldkampioenschap vrouwenvoetbal. De OranjeLeeuwinnen veroverden twee jaar terug de Europese titel én de harten van alle Nederlanders. In de WK special komen nog meer speelsters als Shanice van de Sanden, Vivianne Miedema en Jill Roord en bondscoach Sarina Wiegman aan het woord.

Verder ging Frits Barend langs in Esbjerg bij Rafael van der Vaart & Estavana Polman. Vertellen Sjinkie & Fenna Knegt voor het eerst samen over de dag dat de shorttracker zware brandwonden opliep. Een editie met heel veel inspirerende sportverhalen, waar helaas de turnterreur helaas nog steeds geen verleden tijd is. Dylan Groenwegen de nieuwe topsprinter van het peleton is en Steven Kruijswijk de fietsende familieman. Marit Bouwmeester opnieuw haar zinnen heeft gezet op Olympisch goud. Inge de Bruijn ging na haar zwemcarrière op zoek naar zichzelf.

Krijg jij geen genoeg van alle inspirerende sportverhalen? Kies het abonnement dat bij jou past én wordt abonnee. Zo ontvang je telkens de nieuwste edities op je deurmat, voordat het sportblad in de supermarkten te vinden is. Wil je een Helden Magazine cadeau doen? Het is ook mogelijk om een abonnement cadeau te doen, deze abonnementen lopen automatisch af. Daarnaast zijn de recentste exemplaren ook gemakkelijk te bestellen via onze webshop.