Met wereldkampioen Roel Boomstra, Jan Groenendijk, Martijn van IJzendoorn en Wouter Sipma heeft Nederland vier jonge topdammers. Tussen 1 en 15 oktober strijden ze om de wereldtitel in Estland. Helden maakt kennis met het bijzondere kwartet. “Soms hebben we het over dammen, maar het gaat bij ons vaker over vrouwen.”
Een voor een druppelen ze het gebouwtje binnen. Als de Fab Four compleet zijn, is het tijd voor actie. Er zijn geen muziekinstrumenten te zien en ze luisteren niet naar de namen John Lennon, Paul McCartney, Ringo Starr en George Harrison. Deze mannen heten Roel Boomstra, Jan Groenendijk, Martijn van IJzendoorn en Wouter Sipma en dit fabuleuze viertal blinkt uit op een heel ander vlak; ze zijn dammers. Eens per maand melden de jonge grootmeesters zich op Papendal om drie dagen lang samen te trainen. Het dambord en de witte en zwarte schijven liggen al op tafel te wachten.
Tekst gaat verder onder de foto
Fab Four. Ze grinniken een beetje als de bijnaam valt. “Ik heb m’n vader gevraagd waar die naam voor stond en hij vertelde me over The Beatles,” zegt de 20-jarige Martijn. “Ik heb het opgezocht op internet,” vertelt Jan, met zijn 18 jaar de benjamin van het kwartet. “Het is natuurlijk ook wel van heel ver voor onze tijd,” benadrukken Roel en Wouter, allebei 24.
Wouter: ‘Als een vrouw twee jaar traint zoals wij, dan wordt ze wereldkampioen bij de vrouwen’
JANNES
De vier worden naar voren geschoven om hun sport te promoten. Het schaken heeft met model én wereldkampioen Magnus Carlsen immers een boegbeeld dat de sport ook bij jongeren populair maakt. Met Jan, Martijn, Roel en Wouter heeft de Nederlandse dambond ook vier jonge uithangborden. “Het is de bedoeling dat wij het dammen weer op de kaart zetten,” zegt Wouter.
In de jaren zeventig en tachtig was dammen ongekend populair in Nederland. Ton Sijbrands was wereldkampioen in 1972 en 1973 en Harm Wiersma was ’s werelds beste in 1976, ’79, ’81, ’83, en ’84. Met Rob Clerc beschikten ‘we’ over nog een wereldtopper. En er was Jannes van der Wal die in korte tijd de status van BN’er wist te bereiken. Jannes viel niet alleen op door zijn wereldtitel in 1982, maar ook door zijn excentrieke gedrag. Hij viel in slaap in de trein, en miste zo het NK. Beroemd is ook zijn interview bij Mies Bouwman na het veroveren van de mondiale titel, waarin hij vooral zweeg en een beetje verlegen lachte. Miljoenen zagen het en spraken er de volgende dag over. Hij nam later zelfs nog een carnavalsplaat op met de titel Janus hou je kanus.
“We worden nog steeds aangesproken op wat Jannes deed,” zegt Roel over de in 1996 op 39-jarige leeftijd aan de gevolgen van leukemie overleden Van der Wal.
Tekst gaat verder onder de foto
Wouter: “Wij zijn niet zoals Jannes was. Maar inderdaad: als het over dammen gaat, is de eerste associatie van veel mensen: Jannes.”
De populariteit van dammen liep terug in de jaren negentig. Kinderen kropen achter de computer en niet meer achter het dambord.
Wouter: “Ik krijg vaak de vraag wat ik leuk vind aan dammen. Een voetballer krijgt nooit die vraag.”
Martijn, de afgelopen twee jaar wereldkampioen bij de junioren: “Op school vonden ze het maar raar dat ik damde. Totdat ik titels begon te winnen. Ik kon zeggen dat ik wereldkampioen was, nou, toen vond iedereen het ineens gaaf.”
RONNIE FLEX
Bij de bond zagen ze ook in dat hun geliefde sport op sterven na dood was en dus werd in 2000 een talentenprogramma gestart. Het doel: een nieuwe generatie klaarstomen voor de wereldtop. Op die manier hoopte de bond de sport nieuw leven in te blazen, van het stoffige imago af te komen en kinderen te interesseren voor dammen.
Met Jan, Martijn, Roel en Wouter werden vier zeer talentvolle kinderen gescout. Ze wonnen in de jeugd tal van internationale titels. Met z’n vieren staan ze inmiddels in de top 20 bij de senioren. Sterker, Roel kroonde zich in december vorig jaar tot wereldkampioen door in een tweestrijd Jan te kloppen. Nederland rules weer in de damwereld.
Tekst gaat verder onder de foto
Roel: “De afgelopen dertig jaar wonnen de Russen altijd de grote titels. Dat hebben wij doorbroken. Het was hoog tijd voor iets nieuws.” Wouter: “Het is ook een mooi verhaal natuurlijk: wij zijn met z’n vieren aan de wereldtop gekomen, nadat we tien jaar terug samen aan het talentenprogramma zijn begonnen. Dat Jan en Roel vorig jaar rond hun strijd om de wereldtitel samen aan tafel zaten bij De Wereld Draait Door was geweldig, dat zorgde ervoor dat dammen überhaupt weer een imago kreeg bij kinderen.” Jan: “Ik vond het gaaf om bij De Wereld Draait Door te zitten, heb alleen maar positieve reacties gehad.”
Roel: ‘We worden nog steeds aangesproken op wat Jannes van der Wal
Roel: “Ik vond het ook erg leuk, merkte meteen het effect. Geregeld kreeg ik te horen van: hé, jullie zaten bij De Wereld Draait door, hè?” Jan: “Rond het WK moest ik zelfs handtekeningen uitdelen.”
Jan en Roel waren in aanloop naar hun tweestrijd ook te zien in een item van het Jeugdjournaal. Daarnaast wierp Ronnie Flex zich op als pleitbezorger van het dammen. De rapper ging bij scholen langs om reclame te maken voor de sport. Top Notch, het platenlabel van Ronnie Flex, Lil’ Kleine en Broederliefde, sponsorde bovendien het WK. Het moet er allemaal toe bijdragen dat kinderen de opvatting krijgen dat het ‘cool’ is om te dammen.
Martijn: “Dat iemand als Ronnie Flex zijn betrokkenheid toonde, is zo belangrijk voor onze sport. Dat heeft pas impact op kinderen.”
VRIENDIN
Roel en Wouter studeren natuurkunde aan de Rijksuniversiteit van Groningen, Jan studeert natuur- en sterrenkunde aan de Radboud Universiteit in Nijmegen en Martijn heeft net het vwo afgerond en begint aan een studie elektrotechniek. Ze hebben een goed stel hersens, dat is niet verrassend, maar wie denkt met vier wereldvreemde vogels te maken te krijgen, komt bedrogen uit. Ze hebben allemaal vroeger ook ‘gewoon’ gejudood, getennist of gevoetbald. “Wij vinden uitgaan ook leuk, hoor. We combineren allemaal een studie met dammen, maar voor leuke dingen is ook gewoon tijd. We sluiten onszelf niet alleen maar op. We moeten ook ontspannen,” zegt Martijn.
Tekst gaat verder onder de foto
Wouter: “Nee, als we elkaar zien, wordt er echt niet alleen over dammen gesproken.”
Jan: “Het gaat bij ons veel vaker over vrouwen. En soms hebben we het ook over dammen.”
Om de vraag of ze tijdens een toernooi weleens stiekem via de regenpijp het hotel verlaten om op stap te gaan, wordt hard gelachen. Drie gezichten richten zich tot Martijn. “De regels bij EK’s en WK’s schrijven voor dat je om elf uur ’s avonds op bed moet liggen. Nou, ik ben wel een paar keer via het balkon het hotel ontvlucht. Dat was in Polen. Ik vind het nou eenmaal leuk om met andere mensen samen te zijn. Het is in Wit-Rusland ook voorgekomen dat ik weer eens weg was. Mijn coach kwam daarachter, was hij niet blij mee. Zat ik op een andere kamer.”
De vriendin van Martijn is de wereldkampioen dammen bij de vrouwen, de Poolse Natalia Sadowska. Vandaar. Ook Jan heeft sinds kort een vriendin.
Martijn: “Jij bent sinds vorig jaar een beetje gezakt op de wereldranglijst en je hebt sinds kort een vriendin, Jan…”
Jan: “En jij dan?”
Martijn: “Nou, met mij gaat het wel redelijk.”
Jan: “Bij het laatste toernooi waaraan we alle vier meededen, eindigde ik als laagste. Dat komt niet doordat ik nu een vriendin heb. Ik heb iets minder aandacht aan het dammen besteed, omdat ik alle aandacht nodig had voor m’n studie.”
Over vrouwen gesproken. De Fab Four telt geen vrouwelijk lid.
Martijn: “Net als in bijna elke andere sport is er een verschil tussen het niveau van mannen en vrouwen.”
Roel, lachend: “Ja, vertel jij maar eens iets over het niveau van je vriendin, Martijn.”
Martijn: “Ik zag laatst het Pools kampioenschap voor vrouwen waaraan mijn vriendin meedeed en dat was niet erg leuk om naar te kijken.”
Wouter: “In veel sporten heb je een verschil in fysiek tussen mannen en vrouwen en daardoor ook een verschil in prestaties. Bij dammen telt dat fysieke aspect niet mee, maar toch is er een verschil. Het is een verschil in beleving, denk ik. Meisjes die op dammen gaan, doen dat vaak omdat ze het gezellig vinden. Jongens vinden het spelletje leuk en willen winnen. Als een jongen de hele dag met een spelletje bezig is, wordt dat sneller geaccepteerd. Als vrouwen de hele dag met dammen bezig zouden zijn, weet ik niet waarom ze niet net zo goed zouden kunnen worden als mannen. Maar ze doen het gewoon niet.”
Roel: “Er zijn geen vrouwen die zich met het niveau van de wereldtop kunnen meten. Bij schaken zie je hetzelfde.”
Wouter: “Mijn stelling is: als een vrouw twee jaar lang traint op de manier zoals wij dat doen, dan wordt ze wereldkampioen bij de vrouwen.”
SPORTSCHOOL
De dammers zijn drie dagen per maand samen op Papendal om met elkaar en bondscoach Rob Clerc – vijfmaal tweede van de wereld en ooit wereldkampioen junioren – te trainen. Van NOC*NSF hebben ze wegens bewezen diensten de A-status gekregen. Het betekent dat dammen door de sportkoepel wordt beoordeeld als topsport. Hoewel dammen onder het kopje denksporten valt, werken ze ook allemaal aan hun fysiek. Uit testen blijkt dat ze allemaal heel fit zijn.
Wouter: “Bij het WK in oktober spelen we als het goed is twintig wedstrijden in vijftien dagen. Een partij duurt geregeld vier uur. Je zit dus soms acht uur per dag achter het bord. Om tegen het einde van een toernooi nog steeds goed de concentratie vast te kunnen houden, moet je ook een goede lichamelijke conditie hebben.”
Martijn: “Ik ben geregeld in de sportschool te vinden. Toen ik dat nog niet deed, raakte ik veel sneller vermoeid tijdens een toernooi. En daardoor was ik minder scherp.”
Roel: “Het helpt zeker, maar het belangrijkste is dat je heel veel kennis over het spel hebt en dat je de juiste keuzes maakt. Het is in het begin vooral belangrijk om te trainen op combinaties: één geven om er twee te slaan, of er twee offeren om er drie te kunnen slaan. Je moet alles kunnen oplossen, dat is de basis. Als je dat beheerst, ga je beginnen met je plannen. Je leert honderden standaardplannen uit je hoofd. We lezen er ook veel over, alle literatuur over dammen moet je beheersen. Interessant wordt het als je je eigen plannen gaat uitdenken, je eigen weg gaat proberen te vinden.”
Wouter: “Je eigen partijen analyseren is cruciaal. En je kijkt naar partijen van anderen om te zien waar het beter kon.”
TRANEN
Dammen heeft – vooralsnog – niet de olympische status. “Stel dat dammen ooit een olympische sport wordt, dat zou geweldig zijn,” zegt Martijn.
Roel: “Alles draait nu om het WK.” Het WK wordt dit jaar van 1 tot en met 15 oktober gehouden in Estland. Er doen 84 dammers mee, de beste twaalf plaatsen zich voor de finaleronde, waarin iedereen een keer tegen elkaar speelt. Mocht het Roel niet lukken opnieuw de titel te pakken, dan heeft hij sowieso het recht om volgend jaar de nieuwe wereldkampioen uit te dagen voor een tweekamp om de titel.
Martijn: “De kans is best groot dat volgend jaar weer twee van ons vieren tegenover elkaar zitten om de wereldtitel.”
Roel: “Het is nu een strijd tussen de oude Russen en de nieuwe Nederlanders.”
Wouter: “De Russen houden ons in de gaten, maar hun probleem is dat er momenteel geen nieuwe aanwas is. De goeie Russen zijn nu veertig jaar en ouder.”
Roel: “Voorlopig ligt ons programma ver voor op die van andere landen. Wij meten ons met de Russen en de rest meet zich met elkaar, zo moet je het op dit moment zien. En het talentenprogramma gaat gewoon door, er komt alweer een nieuwe lichting aan. Het zijn mooie tijden voor het Nederlandse dammen.” De vrienden staan in Tallinn tegenover elkaar, zijn dan elkaars concurrenten.
Roel: “Het lastigst was het WK van vorig jaar tegen Jan, toen gingen we elkaar uit de weg.”
Jan: “We spraken wel met elkaar, maar werkten in die periode niet samen.”
Roel: “Maar verder spelen we open kaart. We gaan ons niet verstoppen op de trainingen. We hebben ook allemaal onze eigen kracht. Daardoor kunnen we allemaal van elkaar leren. Wouter is bijvoorbeeld heel erg creatief, hij komt altijd met nieuwe vondsten.”
Martijn: “Roel is de encyclopedie van ons vieren.”
Wouter: “Jan is geniaal in de combinaties.”
Jan: “En Martijn is de agressor, hij pakt iedereen meteen aan.” Ze streven er alle vier naar, maar uiteindelijk kan er slechts één de wereldtitel pakken in oktober. De pijn van een nederlaag, die hakt er altijd flink in, erkennen ze.
Jan: “Ik was vorig jaar in tranen in het gebouw van de Eerste Kamer in Den Haag, daar verloor ik de wereldtitelstrijd tegen Roel.”
Roel: “Na een nederlaag ben ik even niet aanspreekbaar.”
Wouter: “Het is moeilijk in slaap komen door de teleurstelling.”
Martijn: “Vreselijk is het.”
Jan: “Ik wil altijd ergens tegenaan trappen als ik verloren heb.”
MAATSCHAPPELIJKE CARRIÈRE
Ze hebben nog een mooie damcarrière in het verschiet. Het voordeel van dammen: het is niet leeftijdgebonden. Maar ja, het is nu ook weer niet zo dat er met dammen heel veel geld te verdienen is.
Wouter: “We zijn allemaal student, kunnen prima rondkomen.”
Roel: “We hebben de A-status van NOC*NSF en krijgen prijzengeld bij toernooien. Maar het is niet voldoende om een huis van te kunnen kopen, nee. Het moment dat we aan een maatschappelijke carrière moeten denken, kunnen we nog even voor ons uit schuiven. De Rijksuniversiteit van Groningen maakt het voor Wouter en mij zo makkelijk mogelijk om dammen en mijn studie te combineren.”
Wouter: “Maar het is niet voor niets dat we allemaal een studie ernaast doen natuurlijk.” Ach, ze zien wel wat de toekomst brengt. Ze zijn nu nog druk bezig om naam te maken als de Fab Four.
Jan: “De gekkigheid eromheen is allemaal leuk, zoals bij De Wereld Draait Door zitten, zolang de wedstrijden maar serieus zijn. Maar ik wil uiteindelijk wel gewoon worden gezien als Jan, een normale jongen die goed kan dammen.”
Roel: “Maar eerst is het zaak dat we die aandacht blijven trekken.”
Wouter: “Eigenlijk moet een van ons vieren elk jaar wereldkampioen zien te worden om die aandacht vast te houden.”
Colberts ter beschikking gesteld door: Suits for Dudes.
Tekst gaat verder onder de foto
Helden Magazine
Krijg jij geen genoeg van alle inspirerende sportverhalen? Kies het abonnement dat bij jou past én wordt abonnee. Zo ontvang je telkens de nieuwste edities op je deurmat, voordat het sportblad in de supermarkten te vinden is. Wil je een Helden Magazine cadeau doen? Het is ook mogelijk om een abonnement cadeau te doen, deze abonnementen lopen automatisch af. Daarnaast zijn de recentste exemplaren ook gemakkelijk te bestellen via onze webshop.
