Pieter van den Hoogenband (43) is chef de mission van de Nederlandse olympische ploeg in Tokio. Voor vertrek gingen we bij de drievoudig olympisch zwemkampioen langs om te praten over de mensen die hem hebben geïnspireerd. VDH hoopt op zijn beurt andere mensen te kunnen helpen op weg naar succes.

Het zwembad in de tuin is goed zichtbaar door de grote ramen die van het plafond tot de vloer reiken. In zijn werk­ kamer aan huis in Waalre hangt een schilderij van een juichende ‘Pietje van Puffelen’, zoals Pieter van den Hoogenband zichzelf geregeld gekscherend noemt, met ook zijn oude rivaal Alexander Popov erop. Het kunstwerk verwijst naar zijn inter­ nationale doorbraak, de EK in Istanbul. In 1999 won hij daar zes gouden plakken. Met als hoogtepunt de gewonnen finale op het koningsnummer de 100 meter vrije slag tegen de destijds onverslaanbare geachte tsaar van de sprint, Alexander Popov.

Het was de wisseling van de wacht. In 2000 won Pieter olym­pisch goud op de 100 vrij en hij pakte ook de titel op de 200 vrij door het Australische wonderkind Ian Thorpe te kloppen. Hij kreeg het hele stadion even stil. In 2004 volgde zijn derde gouden olympische medaille, hij prolongeerde de olympische titel op de 100 vrij in Athene. Wijzend naar het schilderij met Popov zegt Pieter: “Alweer 22 jaar geleden, niet normaal hè.”

Aan de muur voor hem hangen negen grote zwart­wit portretten. “Ik heb tien jaar geleden de Topsport Community opgericht. Om dit heugelijke feit te vieren gaf ik mijn oud­ zwemcollega Johan Kenkhuis de opdracht om in het Felix Meritis een spetterende bijeenkomst te organiseren waar ik ver­schillende werelden bij elkaar wilde brengen: sport, wetenschap en het bedrijfsleven. Deze driehoek vormt namelijk de basis van de Topsport Community. Om topprestaties te kunnen leveren is expertise nodig. Het samenbrengen en delen van expertise uit diverse werelden leidt tot nieuwe inzichten,” doceert de man die in Tokio debuteert als chef de mission van de Nederlandse olympische ploeg.

“Maar die bijeenkomst was tegelijkertijd ook een feestje ter gelegenheid van mijn transitie van sport­man naar een meer maatschappelijke rol. De ruimte wilden we wat meer smoel geven met mooie portretten van mensen die kleur hebben gegeven aan de wereld. Dat idee kregen we van de beroemde Apple­-reclame Think Different.”

De commercial is een eerbetoon aan de ‘andersdenkenden’ die de wereld hebben verrijkt met hun prestaties en ideeën. Pieter wijst naar het bordje bovenaan de muur. Daarop staat een tekst van de tien jaar geleden overleden Apple-topman Steve Jobs. ‘The ones who are crazy enough to think they can change the world are the ones who do.’ “Ik dacht: hoe leuk is het om een paar van die bijzondere mensen, die ook mij hebben geïnspireerd, in mijn werkkamer op te hangen? Leuk om zo nu en dan naar die portretten te staren en te filosoferen over die personen.”

Muhammad Ali, Albert Einstein, Johnny Weissmuller, Fanny Blankers-Koen, Michael Jordan, Bob Marley, Martin Luther King en John Lennon hangen aan zijn Wall of Fame. De negende positie wordt ingenomen door echtgenote Marie-José. Lachend: “Die heeft ze er zelf tussen gehangen. Geweldig toch? En Marie-José hoort er natuurlijk ook tussen, want zij heeft mijn leven verrijkt.”

Tekst gaat verder onder de foto

Marie-José komt juist de werkkamer binnen met thee en koffie. Voordat we het gaan hebben over die negen portretten aan de muur van zijn werkkamer, waarschuwt Pieter alvast dat het over twee uur een ‘gezellige bende’ zal worden in huis, dan komen de vier kinderen van tussen de elf en zestien uit school. Het samengestelde gezin bestaat uit zes personen: Pieter heeft uit een eerdere relatie een dochter en zoon en Marie-José twee zoons.

Johnny Weissmuller

“Hij heeft een grote impact gehad op het zwemmen en dus ook op mij. Weissmuller won in 1924 in Parijs en in 1928 in Amsterdam goud op het koningsnummer: de 100 meter vrije slag. Het lukte hem om als eerste man de 100 vrij onder de minuut te zwemmen en hij introduceerde een manier van zwemmen – twee armslagen en zes beenslagen – die tot de dag van vandaag overeind staat. Hij is echt grensverleggend geweest. En na zijn zwemcarrière werd hij een ster in Hollywood door zijn rol als Tarzan. Ik was niet zo lang geleden voor een lezing in het Olympisch Stadion en daar is een klomp die mede is gesigneerd door Johnny. En weet je dat een van de eikenbomen rond het stadion in 1928 door Johnny is geplant?

De mensen die aan deze muur hangen, waren niet perfect. Johnny is daar ook een voorbeeld van. Vijf huwelijken strandden en hij zat financieel aan de grond toen hij in 1984 op zijn 79ste in stilte overleed aan de gevolgen van een longoedeem. Treurig hoe zo’n groot kampioen aan zijn einde is gekomen. Maar dat maakt hem tegelijkertijd intrigerend. Hij heeft de mooie en minder mooie dingen van het leven meegemaakt. Je weet dat ik een groot muziekliefhebber ben; zijn leven was wel rock & roll.”

Wat voor rol speelt zwemmen nog in jouw leven?
“Ik ben door corona afgelopen jaar veel te weinig in het water gedoken, ben tegenwoordig gewoon recreant, dus ook ik kreeg geen toestemming om in Eindhoven te zwemmen in het zwembad dat mijn naam draagt. Ik mis het zwemmen gek genoeg eigenlijk niet. De laatste tijd ben ik met de kinderen aan het sporten, duik met hen het krachthonk in of we gaan even hardlopen.

Veel van mijn werk doe ik zittend, dat was te zien aan mijn lichaam en dat hebben de kinderen me ook wel ingewreven. Ik heb de laatste tijd aan mezelf gewerkt op mentaal en fysiek vlak, vind dat de ploeg in Tokio een fitte chef de mission verdient. Ik heb mijn voeding drastisch aangepakt en zorg dat ik voldoende slaap. Ook ben ik gaan mediteren en ben met yoga begonnen om mijn flexibiliteit en mobiliteit te verbeteren.”

‘In mijn tijd was Papendal een plek in de bossen bij Arnhem waar allerlei formulieren vandaan kwamen. Papendal was nog net geen scheldwoord. Als ik daar nu kom, ben ik trots’

Lachend: “Ik ben trouwens de stijfste hark ooit die yoga is gaan doen. Ik ga het zwemmen trouwens wel weer oppakken, voor corona zwom ik altijd één keer per week. En ik doe jaarlijks nog mee aan de Amsterdam City Swim, waarvan de opbrengst gaat naar onderzoek naar spierziekte ALS. Ook sociaal maatschappelijk blijf ik mijn bijdrage dus leveren door te zwemmen.”

Weissmuller maakte de transitie van zwemkampioen naar Tarzan en jij die naar chef de mission…
Lachend: “Mooi bruggetje! Ik vind deze functie heel erg leuk. Geregeld neem ik de tijd om te bekijken waar ik sta in het leven en of ik nog de juiste dingen doe. De Amerikaanse schrijver Steven Covey stelde ooit: je moet beginnen met het einde in gedachte. Die wijsheid heb ik in m’n oren geknoopt. Ik denk steeds na over wat ik nog wil realiseren. En ik stel mezelf zo nu en dan de vraag: wat moet ik doen om ook een leuke papa te blijven?

Zo heb ik in 2013, toen ik net chef was van de Nederlandse ploeg die mee mocht doen aan het European Youth Olympic Festival, de Pietje van Puffelen-sessies georganiseerd. Dat deed ik om even de olympische medailles die ik heb gewonnen te parkeren. Ik heb een aantal mensen met wie ik door de jaren heen heb samengewerkt gevraagd op me te ‘schieten’. Waar ben ik goed en minder goed in? Er kwam uit dat er zeker idealisme en enthousiasme in me zitten om een bepaalde kijk over te brengen.

Tegelijkertijd ben ik wat minder goed in het organiseren en daarvoor heb ik een team om mij heen nodig. Ik was me er als zwemmer al heel erg van bewust dat ik een team om me heen nodig had, met uiteraard mijn vriend en coach Jacco Verhaeren als de grote spindoctor, zo weet ik dat ik in het maatschappelijk leven ook een groep mensen om me heen nodig heb.”

Een van de kritieken tijdens die sessie was dat je moeilijk ‘nee’ kon zeggen. Kun jij inmiddels ook met je vuist op tafel slaan?
“Dat heb ik wel geleerd. Zeker sporters hebben behoefte aan duidelijkheid. Afspraken zijn afspraken. Als ik alleen maar enthousiast loop te zijn, dan prikken ze daar snel doorheen.”

Helden Magazine 57

Het eerste gedeelte van het verhaal van Pieter van den Hoogenband komt voort uit Helden Magazine 57. Het dubbeldik zomernummer staat volledig in het teken van de Olympische Spelen in Tokio en het EK voetbal.

In Helden Magazine 57 lees je een uitgebreid interview met Dafne Schippers en haar broer Derek over hun speciale band. Spraken we keepster en boegbeeld van de Nederlandse handbalsters: Tess Wester over trouwen, de liefde en het moederschap. En ook een gesprek met en over Mathieu van der Poel, het fenomeen debuteert dit jaar in de Tour de France en rijdt een maand later de olympische mountainbikerace.

Met aanvoerder Georginio Wijnaldum, assistent-bondscoach Ruud van Nistelrooij, Denzelf Dumfries en Wout Weghorst blikken we uitgebreid vooruit op het EK. Hoe goed is daarnaast Frenkie de Jong? We vroegen het aan acht kenners. Verder in het EK-gedeelte een interview met Memphis Depay en John Bosman blikt terug op het EK van 1988.

Ook in Helden Magazine 57 staat er geen maat op Annemiek van Vleuten meer sinds haar dramatische val tijdens de Spelen in Rio. Praat Sifan Hassan over het geloof, de liefde, haar geheim, de toekomst en goede espresso. Praat de stille kracht van de hockeysters: Eva de Goede over poseren voor Sports Illustrated en tafelvoetballen met Neymar én wint Marianne Vos minder vaak, maar is ze wel gelukkiger.

Verder praten we met de vier krachtpatsers van het baansprinten: Roy van den Berg, Matthijs Büchli, Jeffrey Hoogland en Harrie Lavreysen. Spreekt Vivianne Miedema openhartig over haar wens om ooit voor Feyenoord te spelen, zwaait Epke Zonderland in Tokio af, wist Arno Kamminga zelf lange tijd niet hoe goed hij was én pakten Alexander Brouwer en Robert Meeuwsen in 2016 de eerste Nederlandse olympische medaille in het beachvolleybal. Victoria Koblenko stapte daarnaast met Nicolas Heiner in de boot én staat Sarina Wiegman in de ‘Leeuwinnen in het Rijks’ stil bij De serenade van Judith Leyster.

Krijg jij geen genoeg van alle inspirerende sportverhalen? Kies het abonnement dat bij jou past én wordt abonnee. Zo ontvang je telkens de nieuwste edities op je deurmat, voordat het sportblad in de supermarkten te vinden is. Wil je een Helden Magazine cadeau doen? Het is ook mogelijk om een abonnement cadeau te doen, deze abonnementen lopen automatisch af. Daarnaast zijn de recentste exemplaren ook gemakkelijk te bestellen via onze webshop.