Als wielrennen een wetenschap zou zijn, dan was José De Cauwer (73) dé professor van de koers. Als co-commentator van de VRT geniet hij een ongekende populariteit. De oud-renner, ploegleider en bondscoach eet, drinkt en ademt wielrennen.

Hij woont al zijn hele leven in een zijstraat van de De Cauwer-straat, tussen Sint-Niklaas en Temse. “Nee, die is niet naar mij vernoemd. Ik ben nog niet dood, hè?” zegt José De Cauwer met een glimlach. “Enkele generaties geleden woonden daar drie of vier families De Cauwer en zo is het in de volksmond de De Cauwer-straat geworden.”

‘Ik verwacht een heel goede Mathieu van der Poel in 2023. De concurrentie gaat de handen vol hebben aan hem. Ik denk dat Mathieu zich nu realiseert dat de speeltijd voorbij is’

Evenveel als de Oost-Vlaamse regio waar hij geboren en getogen is, is daar waar de koers neerstrijkt zijn ‘thuis’ geworden. Wielrennen is meer dan de rode draad in zijn leven. “De passie voor de koers beheerst nog altijd mijn leven. Ik kijk graag naar de koers en wil die graag begrijpen, mijn radar staat continu aan.” Dat José als analist vaak beter dan wie ook begrijpt wat er in een wedstrijd gaat gebeuren, dankt hij aan zijn verleden. “Ik denk dat het een voordeel is dat ik als renner niet bij de beteren behoorde.

Ik moest altijd denken hoe ik het in een wedstrijd moest aanpakken. Vrij snel koos ik voor een rol als knecht. Ik was de man aan de zijde van Hennie Kuiper. Al heb ik me nooit echt een knecht van hem gevoeld. Meer coach, begeleider en stuurman. In de koers was ik altijd op zoek naar wat we konden ondernemen. Ik verdiepte me hoe de tegenstanders ervoor stonden. Ik had altijd mijn ogen open om te kijken of er kansen voor Hennie lagen.”

Al vrij snel na zijn actieve loopbaan kreeg hij een aanbieding als ploegleider. Naar eigen zeggen had hij het enthousiasme en de passie om het vak een extra dimensie te geven in de toen nog vrij hiërarchisch ingerichte wielersport. “Ik wilde mijn jongens geven wat ik als renner had gemist, dat is een arm om je schouder, iemand die je goedbedoeld advies geeft en vraagt wie je wil zijn in het wielrennen. Veel renners hebben nu nog steeds moeite met het vinden van een plek in het peloton waar ze tevreden mee zijn. Toen mijn vrouw op haar 31ste stierf, ben ik er zo’n vijf jaar mee gestopt. In die periode besefte ik dat het wielrennen mijn wereldje was.”

Tekst gaat verder onder de foto

Dumoulin

José De Cauwer kreeg in 1988 de kans om met ADR terug te keren als ploegleider. Met Greg LeMond, met wie hij in 1989 de Tour de France won, Eddy Planckaert – winnaar van de Ronde van Vlaanderen in 1988 – en klassieker- koning Johan Museeuw kende hij schitterende jaren, totdat de sponsoring van het team een luchtbel bleek te zijn. Als bondscoach behaalde hij opnieuw successen, zo won Tom Boonen in 2005 de wereldtitel. Daarna begon José met het televisiewerk. “Ik was altijd ploegleider/coach, zeker geen manager zoals Patrick Lefevere dat is. Verre van zelfs. Ik was een ploegleider die dicht bij zijn renners stond, denk dat in de toekomst het coachen van de wielrenner het belangrijkste gaat zijn.

Nog steeds is er voor mentale begeleiding in de wielersport nauwelijks aandacht. In mijn tijd was er helemaal geen oog voor coaching. Ik vond dat een groot gemis en ontwikkelde mezelf als renner eigenlijk al als dé coach van Hennie Kuiper. Ik merkte dat hij dat nodig had. Later als ploegleider heb ik daar verder op geborduurd.”

Is er een verschil tussen koersslim en intelligent zijn?
“Om koersslim te zijn, moet je zeker bij de rappe denkers horen. Je moet veel verbanden kunnen leggen. Je kunt dat niet op papier zetten, maar moet dat intuïtief aanvoelen. Elke koers is anders. Elk moment in de koers zijn er andere renners die beslissingen nemen. Ik bekijk alle renners door een bril alsof het mijn zoons zijn. Dat kan Tim Declercq, Brent Van Moer, Mathieu van der Poel of Tadej Pogacar zijn. Hoe positioneert hij zich in het peloton? Hoe speelt hij in op de ontwikkeling in de wedstrijd? Continu ben ik ze aan het analyseren.”

Ze zeggen weleens: om de wielerwereld goed te kunnen doorgronden, moet je een beetje een boefje zijn.
“Boefje, boefje… je moet vooral twee stappen vooruit proberen te denken. Je moet bedenken wat er allemaal kan gebeuren. Vaak is het een ingeving, een onderbuikgevoel. Je hebt renners die zien hoe een koers zich ontwikkelt, maar ook renners die het totaal niet zien. Ik denk: hoe sterker je bent als renner, des te minder je leert om de wedstrijd te lezen. Als je sterk bent, kun je je immers fouten veroorloven. Ik kon dat niet als renner, probeerde iedere keer in te schatten waar het cruciale punt in een koers zou zijn waar we verrast konden worden.

Daar probeerde ik dan als knecht met m’n kopman van voren te zitten. Misten we daar de slag, dan was ik immers degene die volop in de achtervolging moest rijden. Kuiper had de klasse dat hij nog iets goed kon maken als hij te ver van achter had gereden. Ik wist hoe moeilijk dat was en hoeveel kracht dat kostte. Daarom was ik steeds bezig om hem erop te wijzen attent te koersen.”

Helden Magazine 66

Het eerste gedeelte van het verhaal van José de Cauwer komt voort uit Helden Magazine 66. De 66^ste editie staat in het teken van ‘nieuwe Helden’. Op zijn 28^ste heeft Nyck de Vries een stoeltje in de Formule 1 bemachtigd. Helden ging bij hem langs in Monaco en sprak hem over het bizarre leven dat hij leidt.

In deze editie lees je ook een uitgebreid interview met duizendpoot Rico Verhoeven. Hij is al tien jaar wereldkampioen kickboksen, succesvol ondernemer, vader én acteur. Ook een gesprek met Daphne van Domselaar. Bij het EK van 2022 werd de doelvrouw van FC Twente gebombardeerd tot nieuwe held en is nu de eerste keeper van Nederland. Daarnaast spraken we met Xavi Simons, wie al sinds jongs af aan in the picture staat én breekt marathonloopster Nienke Brinkman record na record.

Verder in Helden 66 interviews met de trainer van Feyenoord: Arne Slot, de winnaar van het tennistoernooi van Rosmalen: Tim van Rijthoven, goede vrienden en wielrenners: Fabio Jakobsen en Julius van den Berg, één van de kroonjuwelen van Ajax: Kenneth Taylor én paralympisch zwemkampioene: Chantalle Zijderveld.

Klaas-Jan Huntelaar blikt terug op de koninklijke avond in Madrid. Victoria Koblenko spreekt paralympisch wielerkampioen Tristan Bangma. Als laatste verteld Nouchka Fontijn in ‘De dag dat alles misging’ dat ze dacht dat ze wereldkampioen was én Fenna Kalma is de aanstormende spits van de Oranjevrouwen.

Wil je het hele nummer lezen? Bestel Helden Magazine 66 via onze webshop. Geen inspirerende sportverhalen missen van jouw Nederlandse sporthelden? Kies het abonnement dat bij jou past en word abonnee.