De bom barstte afgelopen zomer na de bekentenis van trainer Gerrit Beltman dat hij jarenlang turnsters had mishandeld. Renske Endel (37), Suzanne Harmes (35), Verona van de Leur (35) en Gabriëlla Wammes (35) hadden tien jaar geleden al het lef om hun nek uit te steken en in Helden te vertellen over de misdragingen van Beltman en zijn collega Frank Louter die bij hen diepe sporen hadden nagelaten. We zochten de turnsters die in 2001 en 2002 werden gekozen als Sportploeg van het Jaar wederom op.
“Het geschreeuw, de opmerkingen die ik naar mijn hoofd kreeg. Gerrit heeft mij nooit geslagen, maar je kunt spreken van verbale mishandeling als je als meisje van elf jaar zo vaak hoort dat je niet goed genoeg bent en er ver over je grenzen gegaan wordt. Ik raakte mezelf steeds meer kwijt,” vertelde Renske Endel tien jaar geleden over haar tijd onder turntrainer Gerrit Beltman bij K&V in Opmeer. “Ik kon zo verschrikkelijk opzien tegen de trainingen, dat ik op school al bloednerveus was. Keek ik naar de klok: o nee, nog dertig minuten. Geniet nog even van dit moment, zei ik tegen mezelf en sloot zo lang mogelijk mijn ogen.
Of ik zat in de auto en dacht: pap, rij maar het water in, want dan hoef ik tenminste niet naar de training. Ik voelde me erg eenzaam, niemand kon voorstellen hoe rot het kon zijn. Tegen mijn ouders vertelde ik in het begin nog weleens wat er was voorgevallen tijdens de training, maar al snel niet meer. Als Gerrit weer eens tegen mij was uitgevallen, zei hij meteen: ‘Nou hangen papa en mama vanavond zeker aan de telefoon?’ Dus zei ik niets, uit angst. Ik verzweeg dingen, werd heel gesloten.”
‘De beste ouders, zijn dode ouders,’ liet Beltman geregeld weten. Renske: “Vanaf het begin werd ik bewust weggehouden bij mijn ouders. Dat begon rond mijn twaalfde. Hij was ervan overtuigd dat zij een negatieve invloed hadden op mijn prestaties. Ik kreeg dan ook het advies om uit huis te gaan en in te trekken bij Gerrit en zijn vrouw. Veertien was ik toen. Ik denk dat mijn ouders het ook moeilijk vonden, maar ze gingen er toch in mee. Omdat ze dachten dat het erbij hoorde.” Renske raakte de weg helemaal kwijt. Op haar zestiende kwam ze terecht bij een sportpsycholoog en vertrok uiteindelijk bij Beltman. “Het was heel moeilijk om van hem los te komen, ik had namelijk een enorm schuldgevoel naar hem toe. Ik was zelf helemaal kapot, maar het voelde of ik iets verschrikkelijks deed door bij hem weg te gaan.”
Ze maakte de overstap naar Boris Orlov in Nijmegen en was in 2001 de eerste Nederlander sinds 1903 die een WK-medaille won. Renske pakte zilver op brug. Nadat ze in 2003 op haar 21ste was gestopt met turnen, merkte ze wat een diepe sporen de periode onder Beltman hadden achtergelaten. “In dromen was ik vaak boos en opstandig. Dan droomde ik dat ik tegen Gerrit terug schreeuwde. Ik was erg zoekende en kon soms ineens ontzettend down zijn. Ik had een leuk leven, maar kon er niet van genieten. Bij het verwerkingsproces had ik hulp nodig, in mijn eentje kwam ik er niet uit.” Bij het afscheid, tien jaar geleden, vertelde Renske: “Ik denk dat het nog lang duurt voor ik alles een plek heb gegeven.”
Als we haar begin februari 2021 opzoeken geeft ze meteen vol trots een rondleiding door haar knusse huisje in Alkmaar dat ze met hulp van haar familie en vriend heeft opgeknapt. Op zolder doet ze dagelijks haar trainingen voor haar werk als acrobate. In tijden van corona zijn er bijna geen boekingen, desondanks is het zaak om in shape te blijven.
‘Toen Beltman met zijn bekentenis kwam, was ik in shock. Maar ik dacht ook: een beetje erkenning’
De bom in het turnen is gebarsten nadat eind juli 2020 haar oud-coach Gerrit Beltman in het Noordhollands Dagblad toegaf dat hij turnsters jarenlang heeft mishandeld en vernederd. Hij vertelde ook dat hij niet de enige was die zo handelde. De onthulling was groot nieuws, tal van oud-turnsters deden hun verhaal, de turnbond stelde bondstrainers die volgens de verhalen over de schreef waren gegaan, tijdelijk op non-actief. Marieke van der Plas, algemeen directeur van de KNGU, gaf opdracht voor een onafhankelijk onderzoek naar grensoverschrijdend gedrag in turnzalen. De conclusies van de commissie, onder leiding van hoogleraar sport en recht Marjan Olfers, laten langer op zich wachten doordat meer dan driehonderd meldingen over mishandelingen binnenkwamen.
Tekst gaat verder onder de foto
“Ik heb het heel moeilijk gehad nadat ik tien jaar geleden mijn verhaal deed,” vertelt Renske aan de keukentafel, “omdat het voor mij voelde dat ik iets had gezegd wat achter gesloten deuren moest blijven. Ik voelde me schuldig, had met mijn verhaal Gerrit in een slecht daglicht geplaatst. Mijn ouders steunden me gelukkig volop, zij hadden van nabij meegemaakt hoe ik in mijn jonge jaren was veranderd van een vrolijk, energiek kind in een teruggetrokken, ongelukkig meisje. Ze vonden het goed dat ik m’n verhaal deed en voor mezelf opkwam.
Helden Magazine 56
Het eerste gedeelte van het verhaal van Renske Endel komt voort uit Helden Magazine 56, waar bondscoach van het Nederlands elftal: Frank de Boer zich uitspreekt over het WK in Qatar, Virgil van Dijk, de kansen van ‘zijn’ Oranje, Louis van Gaal, Guus Hiddink en zijn rol als vader van drie dochters. Naast het verhaal van Endel delen ook oud-turnsters: Gabriëlla Wammes, Suzanne Harmes en Verona van de Leur nogmaals hun schokkende verhalen.
Ook in Helden Magazine 56 een uitgebreid interview met oud-voetbalster Anouk Hoogendijk over de ontwikkeling van het vrouwenvoetbal en een loodzware bevalling. Noa Lang maakte afgelopen zomer de overstap van Ajax naar Club Brugge. En met succes. We legden hem stellingen voor. Nadine Visser werd opnieuw Europees kampioen indoor op de 60 meter horden, wat maakt haar zo goed? Daarnaast was Tom Boonen jarenlang de koning van het voorjaar. We spraken hem over Tom Dumoulin, cocaïne, immense druk en de kick van autoracen.
Verder blikt Stanley Menzo terug op een roerig leven. Is Chantal van den Broek-Blaak in grote vorm, maar heeft ze besloten volgend jaar te stoppen als wielrenster. Doet bokser Peter Müllenberg zijn verhaal en hoopt marathonloper Björn Koreman zicht te kwalificeren voor de Spelen. Judoka Roy Meyer deelt zijn levenslessen met Victoria Koblenko én Erben Wennemars is parkdirecteur tijdens De Droomzomer. In ‘de dag dat alles misging’ blikt Rianne Schorel daarnaast terug op de Spelen van 2016 en staan we stil met Kika van Es in de ‘Leeuwinnen in het Rijks’.
Krijg jij geen genoeg van alle inspirerende sportverhalen? Kies het abonnement dat bij jou past én wordt abonnee. Zo ontvang je telkens de nieuwste edities op je deurmat, voordat het sportblad in de supermarkten te vinden is. Wil je een Helden Magazine cadeau doen? Het is ook mogelijk om een abonnement cadeau te doen, deze abonnementen lopen automatisch af. Daarnaast zijn de recentste exemplaren ook gemakkelijk te bestellen via onze webshop.
